مهدی پازوکی در گفت‌وگو با «آرمان - حمید شجاعی »:
سرمایه‌گذاری به افزایش اشتغال کمک می‌کند
رفع بیکاری، نیازمند رشد اقتصادی بالای ۸ درصد است
از دی‌ماه سال گذشته که توافق هسته‌ای (برجام) میان ایران و قدرت‌های بزرگ اجرایی شد اقتصاد کشور نیز با شیبی ملایم رو به جلو حرکت کرد. این مهم با رفع تحریم‌ها در حوزه‌های گوناگون سرعت گرفت و بیشتر و بهتر به حرکت خود ادامه داد. از کنار برجام بسیاری از کشورهای خارجی و صاحب صنعت برای سرمایه‌گذاری در ایران اعلام آمادگی کردند، به ایران آمدند و قراردادها یک‌به‌یک بسته شد. مسلما هرچه سرمایه‌گذاری خارجی در کشور بیشتر باشد، اقتصاد کشور رشد و توسعه فزاینده‌ای خواهد داشت. رشد و توسعه در صنعت نفت و پتروشیمی، حمل‌ونقل، تجهیزات پزشکی و... از فواید این دستاورد دولت یازدهم است. «آرمان» برای بررسی این موضوع با مهدی پازوکی اقتصاددان به گفت‌وگو پرداخته است که می‌خوانید.
رئیس سازمان برنامه و بودجه عنوان کرده است که از دی‌ماه سال گذشته و از زمان اجرای توافق برجام ۵/۱۱ میلیون فرصت شغلی در کشور ایجاد شده است. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟
فضای اقتصادی ایران به لحاظ سرمایه‌گذاری بین‌المللی بسیار مطلوب است. اگر برجام را نمی‌پذیرفتیم اکنون وضعیت کشورمان نفت در برابر غذا بود و قطعا وضع کشور از ونزوئلا بدتر بود. قرار نیست مشکل اقتصاد ایران با برجام حل شود. در زمان تحریم‌ها و قبل از برجام اقتصاد ایران بسته بود و کاری که برجام انجام داد گشایشی در مبادلات تجاری با اتحادیه اروپا و کشورهای شرق آسیا بود. قبل از برجام همه ایران را تحریم کرده بودند. حتی چین که شریک تجاری ایران بود پول ایران را نمی‌داد و این از تاثیر تحریم‌ها بود. تنها خطری که برای اقتصاد ایران وجود دارد حضور تندروها در عرصه سیاست و قدرت است. اگر بخش‌های تندرو در ایران به قدرت برسند قطعا اقتصاد ایران دچار مشکل خواهد شد. یکی از محسنات و دستاوردهای آقای روحانی برجام است که کاملا قابل دفاع است، اما چگونگی استفاده از فضای به وجود آمده از برجام و مدیریت آن را باید خودمان انجام دهیم. قرار نیست که خارجی‌ها بیایند و برای ما مدیریت کنند. مدیریت اقتصادی به سیستم بازمی‌گردد که عقلانیت را به‌کار ببندیم، از منابع کشور درست استفاده کنیم، از نیروی کار ارزان و موجود در ایران استفاده کنیم که اینها از مزیت‌های اقتصاد ایران است. برجام حرکت مقدماتی بود و پس‌ازآن باید به همین روند روبه رشد ادامه دهیم. اگر برجام را نمی‌پذیرفتیم، بهترین اقتصاددانان و مدیران را هم از دنیا می‌آوردیم، نمی‌توانستند کاری از پیش ببرند. برجام فضای کسب و کار در ایران را مثبت کرد، کما اینکه می‌بینیم طی ۳۰ سال گذشته هیچ هواپیمای دست اولی به ناوگان هوایی ایران اضافه نشده، اما برجام موجب شد هواپیماهای ایرباس پس از یک بازه زمانی بلندمدت به ایران بیایند. رسانه‌های تندرو حقیقت را وارونه جلوه می‌دهند و خرید این هواپیماها را برای حمل‌ونقل برخی مسئولان و خانواده‌های آنها می‌دانند، درحالی‌که این حرفی بی‌پایه و اساس است. قبل از برجام و خرید هواپیماهای ایرباس ایران سالانه بین ۵/۴ تا ۵ میلیارد دلار پول بلیط به شرکت‌های ترکیش‌ایر، قطر ایرلاین و هواپیمایی امارات می‌پرداخت. اکنون با خرید این هواپیما جدا از اینکه پول بلیط به این شرکت‌های هواپیمایی نمی‌پردازیم، مردم با هواپیمای نو مسافرت می‌کنند و ده‌ها هزار شغل ایجاد می‌شود. این به نفع اقتصاد ایران است چون به‌جای اینکه پول به شرکت‌های خارجی پرداخت شود به شرکت‌های داخلی تزریق می‌شود. تندروها در ایران بسیار خطرناک هستند. جالب اینکه اکنون طرفداران ترامپ در آمریکا، تندروهای رژیم صهیونیستی و برخی که منافع ملی ایران برایشان ارزشی ندارد، یک هدف مشترک دارند و آن هم خارج شدن ایران از چرخه توسعه است. اگر مشکلی در اقتصاد ایران وجود داشته یا به وجود بیاید، صرفا به‌واسطه به قدرت رسیدن تندروها بوده و هست.بابک زنجانی توسط تندورها مدیریت می‌شد.
طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول ایران در بین کشورهای جهان هجدهمین اقتصاد بزرگ جهان است و از کشورهای استرالیا، هلند و امارات ازنظر قدرت و حجم اقتصادی به‌مراتب رتبه بهتری دارد. به نظر شما این جایگاه ایران با آنچه در درون کشور مشاهده می‌کنیم در تناقض نیست؟
بنده این گزارش را دیده‌ام. ایران رتبه ۱۸ را دارد. البته باید توجه شود که این جایگاه ایران بر اساس رشد قدرت خرید است. همان‌طور که آقای رئیس‌جمهور نیز در گزارش خود اشاره کرد، بخشی از نرخ رشد اقتصادی ایران متکی به نفت است. اگر آبان سال گذشته را با شش‌ماهه امسال مقایسه کنید، صادرات ما بیش از دو برابر افزایش پیداکرده است. صادرات ایران قبلا حدود یک‌میلیون و پنجاه‌هزار بشکه بوده، اما در شش‌ماهه اول سال ۹۵ ایران دو میلیون چهارصد هزار بشکه نفت در روز تولید می‌کند. این بدین معنی است که تولید افزایش پیداکرده که خود را در نرخ رشد اقتصادی نشان می‌دهد. البته این موضوع به این معنی نیست که اقتصاد ایران مشکل ندارد. مثلا طبق گزارش‌ها در بخش ساختمان نرخ رشد همچنان منفی است. برای اینکه مشکل بیکاری در اقتصاد ایران حل شود باید به نرخ رشد بالای ۸ درصد برسیم سرمایه‌گذاری‌ها ازجمله در بخش‌های صنعتی و بخش‌های آی‌سی‌تی افزایش پیدا کند. به دلیل تحریم‌ها و برخی تنگ‌نظری‌ها فناوری ما به‌شدت عقب‌افتاده است، ازجمله فناوری داخلی ما در صنعت نفت ۳۰ سال از دنیا عقب است. سرمایه‌گذاری خارجی با خود تکنولوژی می‌آورد و ما موافق انتقال تکنولوژی هستیم. ازاین‌جهت هرکس یک دلار در این کشور سرمایه‌گذاری کند، به افزایش تولید ملی، افزایش رفاه جامعه و افزایش اشتغال مولد در جامعه ایران کمک می‌کند. دولت باید سعی کند ابتدا فضای کسب‌وکار را برای سرمایه‌گذاران داخلی مناسب کند تا به دنبال آن سرمایه‌گذاران خارجی وارد کشور شوند که این مساله گشایش رشد ملی و رفاه جامعه را به دنبال خواهد داشت.
آقای نوبخت به این موضوع اشاره‌کرده‌اند که بعد از تحریم‌ها در حال حرکت درمسیربخش غیردولتی هستیم و طرح‌های عمرانی راکد و نیمه راکد در حال فعال شدن است. به نظر شما با اینکه در دولت‌های گذشته نیز لزوم میدان دادن به بخش خصوصی بسیار بیان‌شده، آیا در این دولت شاهد آن خواهیم بود؟
بخش خصوصی به پروژه‌ها با نگاه عاقلانه‌ای می‌نگرد و هیچ‌گاه برای پذیرش پروژه‌های دولتی پیشقدم نمی‌شود، چون پروژه‌های دولتی اقتصادی نیستند. بسیاری از این پروژه‌ها بر اساس نفوذ نمایندگان مجلس بناشده است. در حال حاضر بیش از چهارصد هزار میلیارد تومان پروژه نیمه‌کاره داریم. اگر هیچ پروژه جدیدی آغاز نشود، حداقل ۲۰ سال زمان می‌برد تا این پروژه‌های نیمه‌کاره به اتمام برسد. اگر دولت این پروژه‌ها را با یک تومان به بخش خصوصی بدهد، به نفع اقتصاد ملی ایران است. دولت باید در جهت بهبود اقتصاد ملی فضای کسب‌وکار را فراهم کند و تندروها را از اقتصاد ایران کنار گذارد. ۵۰ درصد از کسانی که طی ده سال گذشته از سیستم بانکی ایران وام گرفتند، از طریق رانت اقدام کرده‌اند و نه‌تنها این پول را به زمینه‌های تولیدی نبرده‌اند، بلکه در فعالیت‌های واسطه‌گری، دلالی کرده‌اند و موجب رشد نقدینگی شده‌اند.