نكتهای كه در اقتصاد بسیار مهم است و متاسفانه این ضعف سالهاست كه وجود دارد و تلاش جدی هم برای رفع و رجوع آن نیز نمیگردد مساله آمار است. البته ما در بسیاری از موارد مراجع مختلف را برای آمارهای اقتصادی داریم. درصورتی كه معمولا یك مرجع هست كه مسئولیت اعلام آمارها را دارد. درمورد آمارهای كلان اقتصادی مثل نرخ تورم، نرخ رشد، اشتغال و غیره در اینجا چون قاعدتا باید اطلاعات آمار نزد بانك مركزی باشد بیشتر بانك مركزی است كه مسئولیت این اطلاعات را بر عهده دارد. در مواردی كه اطلاعات امارها از طریق پرسشنامهای جمعآوری میشود (از جنبههای نمونهگیری وغیره) بیشتر میتواند مركز آمار در هر جامعهای موثر باشد و مسئولیت را داشته باشد. اما از نقطهنظر دلایل این تفاوتهایی كه داریم به تعدد میشنویم كه خصوصا از سالهای اخیر بارها نرخ رشد اقتصادی، نرخ تورم و درصد بیكاری به وسیله افراد مختلف كه حتی مسئولیت آماری در كشور نداشتند به طرق مختلف اعلام شده است. مساله مهم این است كه منابع اطلاعاتی این موارد در جاهایی وجود دارد كه هركسی نمیتواند دسترسی به آن راداشته باشد ضمن اینكه اگر هم داشته باشد تیم كارشناسی لازم است تابخواهد كه از این اطلاعات آماری كه جمع آوری شده شاخصها را استخراج كند مثل شاخص تورم و رشد اقتصادی. بهخصوص از آنجا كه در محاسبه رشد اقتصادی روشهای متفاوتی برای آن بكارگرفته میشود گاهی تفاوتهایی به وجود میآید كه آن هم به دلیل همین تفاوتهای روش محاسبه است، از یك روش به روش دیگر كه قاعدتا نباید اختلاف چندانی داشته باشد ولی به دلیل اینكه اطلاعات آمار در هر كدام دقیق نیست این اختلاف پیش میآید.
علائمی در كل اقتصاد وجود دارد كه نشان بدهد نه اینكه بهطور دقیق رشد اقتصادی چقدر است بلكه اینكه آیا رشد اقتصادی مناسب و بالایی در این اقتصاد وجود دارد. یكی از اینها همان بحث اشتغال است یعنی اگر رشد اقتصادی قابل توجهی به وجود بیاید باید شاهد این باشیم كه این رشد از طریق سرمایهگذاری و بكارگیری عامل كار باشد كه تولیداتی را افزایش داده باشد تا منجر به رشد اقتصادی شده باشد. وقتی این كاهش بیكاری و یا رشد تقاضا برای كار بهخصوص در بخش خصوصی كه درآنجا باید این رشد رخ دهد بهوجود نیاید بدیهی است كه به این آمار شك میكنیم. اما نكته مهم در اقتصاد ما این است كه چون بخش قابلتوجهی از تولید ناخالص ملی مربوط به بخش نفت است و بخش نفت هم دولتی است و بهطور كلی اشتغالآفرینی بالایی ندارد در مواردی ممكن است كه این رشد اقتصادی در بخش نفت كه آن هم نیازی ندارد كه یك رشدی از گذشته باشد بلكه اگر سال قبل به دلایلی مثل تحریم و یا دوران جنگ رشدی نداشته و در سال بعد افزایشی در آن بهوجود بیاید برای آن سال نسبت به سال قبل نشانگر رشد است. درصورتی كه ما با این رشد حتی به مقدار تولید ناخالصی كه قبل از این افت داشتیم هم نرسیدیم ولی ظاهر امر میتوانند اعلام كنند كه این رشد در این بخش وجود داشته و در كل این به عنوان یك رشد اقتصادی اعلام شود. درنهایت این مسائل است كه نوعی ابهام ایجاد میكند.
منبع: آرمان