ناشر: دفتر مطالعات بازارهای مالی و بازرگانی
ناشر اصلی: معاونت امور اقتصادی
چکیده:
الف) بورس اوراق بهادار تهران
شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران از 187778.9 واحد در پایان مهر ماه 1397 به 175713.2 واحد در انتهای آن رسید و 6.4 درصد کاهش یافت. شاخص کل بورس طی آبان ماه دوره‌های متناوب صعودی و نزولی را طی نمود که ناشی از افزایش نااطمینانی در دید سرمایه‌گذاران و کاهش تقاضای سرمایه‌گذاری آنها در سهام بود. اجرای کامل تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه کشور، کاهش قابل توجه قیمت نفت، کاهش چشم‌گیر قیمت‌های جهانی مواد خام و فلزات اساسی و کاهش نرخ ارز را می‌توان از عوامل تشدید کننده نگرانی سرمایه‌گذاران در بورس برشمرد. طی آبان 1397 در بازار بورس اوراق بهادار تهران نسبت به ماه گذشته از نظر حجم معاملات 49.8 درصد و از نظر ارزش معاملات 48.8 درصد کاهش داشت.
ب) فرابورس
شاخص فرابورس ایران در انتهای آبان ماه 1397 نسبت به انتهای مهر ماه 1397 معادل 9.2 درصد کاهش یافت. حجم معاملات صورت گرفته در آبان 1397 در فرابورس ایران نسبت به ماه گذشته 37.8 درصد کاهش و ارزش معاملات نیز در مدت مذکور نسبت به ماه قبل 42.9 درصد کاهش یافت. به تفکیک انواع بازارها، بیشترین ارزش معاملات نسبت به مجموع ارزش معاملات صورت گرفته در فرابورس طی آبان ماه 1397 مربوط به بازار ابزارهای نوین مالی است که 42 درصد کل ارزش معاملات آبان ماه را به خود اختصاص می‌دهد. در رده‌های بعدی سهم ارزش معاملات آبان ماه، بازار دوم فرابورس با 29.4 درصد، بازار پایه با 19.2 درصد و بازار اول فرابورس با 9.4 درصد قرار دارند.
ج) بورس کالا
طی آبان 1397 ارزش معاملات در بورس کالای ایران بالغ بر 114 هزار میلیارد ریال بود که نسبت به مهر ماه 1397 با کاهش 9.8 درصدی مواجه شد. در مدت مذکور 1586.5 هزار تن محصول به ارزش 65559 میلیارد ریال در رینگ‌های داخلی بازار فیزیکی بورس کالا معامله شد که نسبت به مهر 1397 از نظر حجم 12.7 درصد افزایش ولی از نظر ارزش 13.5 درصد کاهش را تجربه کردند. طی آبان ماه در تالار صادراتی بازار فیزیکی بورس کالا، 323.1 هزار تن محصول به ارزش 11611.9 میلیارد ریال معامله شد که از نظر حجم 21.5 درصد و از نظر ارزش 5.3 درصد افزایش نسبت به ماه گذشته داشت. لازم به ذکر است که 85 درصد از مجموع ارزش معاملات بازار فیزیکی بورس کالا طی آبان ماه در رینگ‌های داخلی و 15 درصد در رینگ‌های صادراتی این بازار بورس کالا انجام شده است.
ارزش معاملات در بازار مشتقه بورس کالا (قرارداد آتی و اختیار معامله) طی آبان ماه 31929.8 میلیارد ریال بوده که نسبت به ماه گذشته 15 درصد افزایش ولی ارزش معاملات در بازار مالی این بورس (قرارداد سلف موازی، گواهی سپرده کالایی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی) بالغ بر 4925.1 میلیارد ریال بوده که با کاهش 58.5 درصدی مواجه شد.
د) بورس انرژی
بورس انرژی ایران دارای سه بازار فیزیکی، مشتقه و بازار سایر اوراق بهادار قابل معامله میباشد. مجموع ارزش معاملات صورت گرفته در بورس انرژی (مجموع ارزش معاملات بازار فیزیکی، بازار مشتقه (قرارداد سلف موازی استاندارد) و گواهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله) در آبان 1397 معادل 23038.8 میلیارد ریال بود که نسبت به ماه گذشته افزایش 28.1 درصدی داشت. در بازار فیزیکی بورس انرژی ایران طی آبان 1397 معادل 373.1 هزار تن محصول به ارزش 21958 میلیارد ریال معامله شد که نسبت به ماه گذشته از نظر حجم 23.6 درصد و از نظر ارزش 31.6 درصد افزایش یافت. حجم و ارزش معاملات صورت گرفته در رینگ داخلی بازار فیزیکی بورس انرژی در آبان 1397 نسبت به مهر 1397 به ترتیب معادل 22.3 و 20.3 درصد افزایش داشت. در رینگ بین‌المللی بورس انرژی حجم و ارزش معاملات نسبت به ماه گذشته به ترتیب 24.5 و 39.8 درصد رشد یافته است.
در بازار مشتقه بورس انرژی طی آبان ماه 1397 معادل 277.2 هزار قرارداد معاملات سلف موازی استاندارد با سررسید یکسال و بیشتر با ارزش 967 میلیارد ریال منعقد شد که نسبت به ماه گذشته از نظر حجم 255.4 درصد و از نظر ارزش 99.8 درصد افزایش یافته است.
در بازار صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله بورس انرژی، طی آبان سال جاری 29 میلیون گواهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله به ارزش 113.8 میلیارد ریال معامله شد که نسبت به ماه گذشته از نظر حجم و ارزش در حدود 86 درصد کاهش داشته است.