واحد اطلاعات اکونومیست می‌گوید شهر تهران بزرگترین جهش از لحاظ هزینه زندگی را میان ۱۳۰ شهر جهان را ثبت کرده است. در گزارش آمده است: «به طور کلی، بیشترین افزایش قیمت برحسب دلار آمریکا در تهران اتفاق افتاده که شاخص WCOL آن به خاطر تحریم آمریکا که بر زنجیره تأمین کالا تأثیر گذاشته ده نمره بالاتر رفته است. این افزایش قیمت موجب شده که تهران در رده‌بندی جهانی ۲۷ پله پایین‌تر بیاید و از جایگاه ۱۰۶ به جایگاه ۷۹ برسد.»
واحد اطلاعات اکونومیست می‌گوید که شهر تهران با سقوط ۲۷ پله‌ای در رده‌بندی شاخص هزینه زندگی، بیشترین جهش را میان ۱۳۰ شهر جهان در دوازده ماه گذشته ثبت کرده است.
اکونومیست این نکته را در گزارش شاخص هزینه زندگی در جهان (WCOL) خود در سال ۲۰۲۰ که به طور ویژه تأثیر کرونا بر قیمت کالاهای مصرفی در سراسر جهان را مورد بررسی قرار داده مطرح کرد.
در این پژوهش، قیمت ۱۳۸ کالا و خدمات در ۱۳۰ شهر جهان در سپتامبر ۲۰۲۰ مورد بررسی قرار گرفته است.
در گزارش آمده است: «به طور کلی، بیشترین افزایش قیمت برحسب دلار آمریکا در تهران اتفاق افتاده که شاخص WCOL آن به خاطر تحریم آمریکا که بر زنجیره تأمین کالا تأثیر گذاشته ده نمره بالاتر رفته است. این افزایش قیمت موجب شده که تهران در رده‌بندی جهانی ۲۷ پله پایین‌تر بیاید و از جایگاه ۱۰۶ به جایگاه ۷۹ برسد.»
البته اکونومیست این نکته را هم اضافه می‌کند که با این وجود، قیمت کالاها در این شهر بسیار کمتر از سه شهر گران جهان یعنی هنگ‌کنگ، زوریخ و پاریس است.
علت سقوط تهران چیست؟
این گزارش بررسی می‌کند که قیمت کالاها چگونه به خاطر عواملی چون نوسان ارزی، مشکل در زنجیره تأمین، کاهش یا افزایش مالیات و یارانه و تحول سلیقه مصرف‌کنندگان تغییر کرده و شرکت‌های تولیدکننده کالاهای مصرفی چگونه می‌توانند خود را با شرایط تطبیق دهند.
تغییر نرخ برابری ارز ملی در برابر دلار آمریکا مهم‌ترین علت تغییر جایگاه تهران برشمرده شده است، چرا که در شاخص WCOL اکونومیست، شهر مبنا نیویورک آمریکا و ارز مبنا دلار آمریکا است.
اکونومیست می‌نویسد: «به طور کلی شیوع کرونا موجب ضعف ارزهای ملی در آسیا و امریکای لاتین شده است. در سپتامبر ۲۰۲۰، ارزها در قاره آمریکا به پایین‌ترین نقطه رسیده بودند و در اروپای غربی به بالاترین نقطه رسیده بودند.»
دیگر علت مهم جایگاه تهران، وجود مشکلات در زنجیره عرضه کالا است.
اکونومیست می‌گوید: «جهش تهران در رده‌بندی به طور مستقیم به تحریم آمریکا مربوط است که موجب توقف واردات در بعضی دسته‌ها شده است.»
البته اکونومیست می‌گوید که کمبود موادی چون دستمال توالت و پاستا موجب افزایش قیمت در بعضی دسته‌ها در بعضی نقاط دیگر جهان نیز شده است.
در این گزارش دیگر علت تغییر جایگاه شهرها، اقدامات دولت‌ها توصیف شده است.
در گزارش آمده است: «بعضی کشورها (مثلاً آرژانتین) در پی هجوم مردم برای خرید بعضی کالاها تمهیداتی برای کنترل قیمت‌ها اجرا کرده‌اند. بعضی دیگر نیز مالیات را افزایش داده‌اند تا کاهش درآمد را جبران کنند. برای مثال کاهش قیمت نفت موجب شده که دولت عربستان مالیات بر ارزش افزوده را از جولای ۲۰۲۰ از ۵ درصد به ۱۵ درصد برساند.»
کشورهای زیادی نیز شاهد سقوط شدید خالص درآمد شخصی افراد بوده‌اند، با وجود پشتیبانی دولت. مصرف‌کنندگان نیز با صرفه‌جویی فزاینده و کاهش مخارج به این کاهش درآمد واکنش نشان داده‌اند.
در نهایت آخرین علت تغییر جایگاه، تغییر سبک زندگی ناشی از کرونا برشمرده شده است. برای مثال افرادی که از خانه خرید می‌کنند شاید اکنون بعضی کالاها و خدمات را ضروری بدانند که پیش‌تر اصلاً از آنها استفاده نمی‌کردند.
@economistfarsi