وزیر راه و شهرسازی گفت: در حال حاضر نیمی از جمعیت دنیا در شهرها زندگی می‌کنند و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2025 بیش از دو سوم این جمعیت، ساکن شهرها شوند.
دکتر عباس آخوندی امروز - دوشنبه - در مراسم بزرگداشت روز جهانی اسکان بشر اظهار کرد: توسعه شهری یک پدیده جهانی است و بیشترین رشد توسعه شهری در کشورهای در حال توسعه مشاهده می‌شود؛ به‌طوری که بیش از 90 درصد از شهرنشینان جدید دنیا در این بخش مستقر خواهند بود.
وی با بیان این‌که این جمعیت در شهرهای بزرگ کشورهای در حال توسعه متمرکز شده‌اند، افزود: از هر چهار نفر یک نفر در شهرهای با جمعیت بیش از 500 هزار نفر و از هر 10 نفر یک نفر در شهرهای با جمعیت بیش از 10 میلیون نفر زندگی می‌کنند.
آخوندی افزود: امروزه شهرها نیروی محرکه رشد اقتصادی، تامین‌کننده اشتغال و خدمات مختلف و امید‌بخش ارتقای کیفیت زندگی هستند.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به این‌که امروزه شهرها شاهد رشد سریع، گسترش وسائل نقلیه موتوری، افزایش محله‌های پر ازدحام، فقیر‌نشین و نابه‌سامانی هستند، ادامه داد: این مسائل خود می‌تواند تهدیدی برای بهداشت، محیط زیست و منابع اکولوژیکی به‌شمار رود و نابه‌سامانی‌های فوق اقتصاد شهری را به مخاطره اندازد که امکانات زندگی شهری را محدود می کنند.
وی در ادامه گفت: در طی دهه‌های گذشته شاهد بروز نابه‌سامانی‌هایی در سازمان فضایی - کارکردی و اجتماعی شهرها به ویژه کلانشهرها و شهرهای بزرگ بوده‌ایم.
وزیر راه و شهرسازی با بیان این‌که گسترش بی‌رویه کالبدی و استقرار نامتعادل جمعیت در نواحی شهری سبب گسترش عرصه‌های نابسامان شهری به شکل‌های مختلف شده، تصریح کرد: مراکز شهری به علت نزول کیفیت زندگی با ترک ساکنین اصیل و بومی مواجه شده‌اند.
آخوندی افزود: سکونتگاه‌های غیررسمی با حداقل امکانات، زیرساخت‌ها و خدمات شهری که عمدتا در حاشیه کلانشهرها و شهرهای بزرگ رشد و گسترش یافته‌اند.
وزیر راه و شهرسازی در ادامه خاطر نشان کرد: سکونتگاه‌های روستایی ادغام‌شده واقع در محدوده شهرها و شکل‌گیری بافت‌های فرسوده با پیشینه روستایی در این نواحی، گسترش پهنه‌هایی با کاربری ناکارآمد اعم از کاربری‌های صنعتی – کارگاهی، انبار، نظامی و همچنین بسیاری از اراضی بایر و رها شده در محدوده شهرها و همچنین محلات پیرامونی مراکز شهری با ساختاری ناپایدار و حداقل خدمات مورد نیاز ساکنین از مهم‌ترین محدوده‌های نابه‌سامان در عرصه شهرها به‌شمار می‌روند.
وی با بیان این‌که در مواجهه با مسائل عرصه‌های شهری تاکنون سیاست‌ها و برنامه‌های متعددی مطرح و برخی به اجرا رفته‌اند، ادامه داد: با آسیب‌شناسی اقدامات صورت گرفته می‌توان زمینه‌های لازم برای رفع نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت این برنامه‌ها شناسایی کرد.
آخوندی ادامه داد: تجارب گذشته نشان داده‌اند که توجه صرف به ابعاد زیبایی شناسانه و کالبدی بدون توجه به نیاز ساکنان و همچنین عدم حضور آنها در فرایند برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌های بهسازی و نوسازی شهری سبب ناکارآمدشدن بسیاری از این طرح‌ها و برنامه‌ها شده است.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به این‌که امروزه مهم‌ترین ویژگی رویکرد و چشم‌انداز آینده برنامه‌های بهسازی و نوسازی شهری، ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه‌های غیررسمی است ادامه داد: تلاش برای تقویت حضور و مشارکت گسترده ساکنان، مالکان و سایر دست‌اندرکاران امر بهسازی و نوسازی شهری در این فرآیند است.
وی با بیان این‌که در قرن بیست‌ویکم توجه به نقش مردم و نیازهای آنان کلید مهم دستیابی به شهرهای سرزنده، امن، پایدار و سلامت است، تصریح کرد: امروزه به جنبه انسانی توسعه دستیابی به شهری با کیفیت محیطی بالا و در شأن مردم همچنین ارتقاء کیفیت در عرصه عمومی توجه شایانی می‌شود.
آخوندی خاطر نشان کرد: در این رویکرد برنامه‌های بازآفرینی اجتماع‌مدار به شکل یکپارچه و از پایین به بالا به صورتی که همه افراد ذینفع را شامل شود، بسط و توسعه یافته‌اند.
وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: چنین رویکردی امکان ارائه و توسعه راه‌حل‌های بلند‌مدت پایدار را افزایش می‌دهد به‌طوری که امروزه بازآفرینی شهری به دنبال شکل‌دهی به تشکل‌هایی از همه گروه‌های ذینفع است که این امر خود منجر به بهبود همه‌جانبه و پایدار وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فیزیکی محدوده‌های هدف برنامه‌های بهسازی و نوسازی می‌شود.
وی با اشاره به این‌که تحقق مشارکت پایدار مردمی و حضور گسترده کلیه دست‌اندرکاران در گرو فراهم‌کردن بستر‌های لازم، تشویق و تحریک این فرآیند از طریق فراهم‌کردن شرایط کمی و کیفی سکونت در این محدوده‌هاست، افزود: از سوی دیگر فراهم‌شدن زمینه‌های فوق و اجرای پروژه‌های محرک توسعه نیازمند وجود ساختار مدیریتی مناسب، هماهنگ و کارآمد است.
وزیر راه و شهرسازی در ادامه گفت: در این رویکرد نوین ابزارسازی، توانمندسازی و فرهنگ‌سازی سه رکن بستر‌سازی تحقق اقدامات بهسازی و نوسازی شهری به‌شمار می‌روند.
آخوندی با بیان این‌که الگوسازی، توسعه خدمات و ارتقاء زیرساخت‌ها سه برنامه‌ی کلیدی تحریک توسعه این فرآیند و نهادسازی هستند، تاکید کرد: ظرفیت‌سازی و هماهنگ‌سازی سه محور استراتژیک مدیریت این سیاست محسوب می‌شوند.
وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: امروزه بهسازی مناطق نابه‌سامان شهری یکی از اولویت‌های سیاست‌گذاران، قانون‌گذاران، برنامه‌ریزان و مجریان امر توسعه شهری در جمهوری اسلامی ایران است.
وی با اشاره به این‌که توجه به ارتقاء کیفی سکونت، رفع محرومیت‌های اجتماعی، ایمن‌سازی و ارتقاء امنیت محیط شهری و عرصه سکونت شهروندان، فراهم‌کردن مسکن اقشار کم‌درآمد، بهسازی مناطق نابه‌سامان شهری مستلزم اتخاذ سیاست‌گذاری جامع است، افزود: ابزارسازی حقوقی و مالی، ظرفیت‌سازی و نهادسازی در حوزه عمران شهری، خدمات شهری، مسکن شهری و ارائه خدمات اجتماعی و اقتصادی به ساکنان این نواحی است.
آخوندی تاکید کرد: این مهم از عهده یک دستگاه و یا سازمان به تنهایی بر نمی‌آید و پیشبرد آن در مقیاس بزرگ و موثر مستلزم تعهد مشترک و هماهنگ کلیه‌ی دستگاه‌ها، نهادها، شهرداری‌ها و مشارکت پایدار و گسترده مردمی در حوزه‌های ذیربط در سطوح ملی، استانی و محلی است.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به این‌که همواره کمبود رژیم حقوقی واحد و یا قانون مدون در حوزه بهسازی مناطق نابه‌سامان شهری از دغدغه‌های کلیدی دست‌اندرکاران بوده است، افزود: در طول دهه گذشته همکاری قوای سه‌گانه جمهوری اسلامی ایران (قوه مقننه، قوه قضاییه و قوه مجریه) موجب فراهم شدن بسترها و ساختارهای مالی، حقوقی، قانونی و در نتیجه تحقق اهداف برنامه‌های بهسازی مناطق نابه‌سامان شهری شده است.
آخوندی در ادامه با بیان این‌که کاهش فقر شهری با رویکرد توانمندسازی، ارتقاء هویت شهری و تاب‌آوری شهری با هدف توسعه محله‌ای کلید بهسازی مناطق نابه‌سامان شهری است، تصریح کرد: از طریق توانمندسازی و ارتقاء شرایط زندگی ساکنان سکونتگاه‌های نابه‌سامان است که می‌توان کرامت انسانی را ارتقاء و امید به زندگی را در بین ساکنان این مناطق افزایش داد.
وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: به استناد اصول مختلف قانون اساسی و در چارچوب سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 و همچنین سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری سند ملی توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی (مصوب بهمن‌ماه سال 1382هیات وزیران) تدوین قوانین جدیدی برای رفع مسائل اجرای برنامه‌های بهسازی مناطق نابه‌سامان شهری در دستور کار دولت و مجلس شورای اسلامی قرار گرفته است.
آخوندی با بیان این‌که در اجرای اصل یکصد و بیست‌وسه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، قانون حمایت از احیاء، بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری با هدف جلب همکاری و مشارکت کلیه‌ی دستگاه‌های ذیربط است، ادامه داد: فرایند احیاء بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری و در جهت راهبری، مدیریت یکپارچه و ایجاد وحدت رویه بین کلیه‌ی عوامل مرتبط در سطح ملی و محلی به پیشنهاد کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی توسط وزارت راه و شهرسازی (سازمان عمران و بهسازی شهری ایران) و با هماهنگی سایر دستگاه‌های ذی مدخل تهیه و به تصویب مجلس شورای اسلامی ایران رسیده است.
وزیر راه و شهرسازی افزود: این قانون پس از تایید شورای نگهبان در تاریخ 29 دی‌ماه 1389 توسط ریاست جمهور ابلاغ شده است و همچنین در سال 1393 در سفر هیات دولت به مشهد مقدس سند ملی راهبردی احیاء بهسازی، نوسازی و توانمندسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری برای راهبری و مدیریت یکپارچه در سطح ملی و محلی که در مورخ نهم مهرماه سال 1393 با پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی و تصویب هیات وزیران توسط معاون اول رییس جمهور ابلاغ شد.
وی با بیان این‌که در قرن بیست‌ویکم توجه به نقش مردم و نیازهای آنان کلید مهم دستیابی به شهرهای سرزنده، امن، پایدار و سلامت است، تصریح کرد: امروزه به جنبه انسانی توسعه دستیابی به شهری با کیفیت محیطی بالا و در شأن مردم همچنین ارتقاء کیفیت در عرصه عمومی توجه شایانی می‌شود.
آخوندی خاطر نشان کرد: در این رویکرد برنامه‌های بازآفرینی اجتماع‌مدار به شکل یکپارچه و از پایین به بالا به صورتی که همه افراد ذینفع را شامل شود، بسط و توسعه یافته‌اند.
وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: چنین رویکردی امکان ارائه و توسعه راه‌حل‌های بلند‌مدت پایدار را افزایش می‌دهد به‌طوری که امروزه بازآفرینی شهری به دنبال شکل‌دهی به تشکل‌هایی از همه گروه‌های ذینفع است که این امر خود منجر به بهبود همه‌جانبه و پایدار وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فیزیکی محدوده‌های هدف برنامه‌های بهسازی و نوسازی می‌شود.
وی با اشاره به این‌که تحقق مشارکت پایدار مردمی و حضور گسترده کلیه دست‌اندرکاران در گرو فراهم‌کردن بستر‌های لازم، تشویق و تحریک این فرآیند از طریق فراهم‌کردن شرایط کمی و کیفی سکونت در این محدوده‌هاست، افزود: از سوی دیگر فراهم‌شدن زمینه‌های فوق و اجرای پروژه‌های محرک توسعه نیازمند وجود ساختار مدیریتی مناسب، هماهنگ و کارآمد است.
وزیر راه و شهرسازی در ادامه گفت: در این رویکرد نوین ابزارسازی، توانمندسازی و فرهنگ‌سازی سه رکن بستر‌سازی تحقق اقدامات بهسازی و نوسازی شهری به‌شمار می‌روند.
آخوندی با بیان این‌که الگوسازی، توسعه خدمات و ارتقاء زیرساخت‌ها سه برنامه‌ی کلیدی تحریک توسعه این فرآیند و نهادسازی هستند، تاکید کرد: ظرفیت‌سازی و هماهنگ‌سازی سه محور استراتژیک مدیریت این سیاست محسوب می‌شوند.
وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: امروزه بهسازی مناطق نابه‌سامان شهری یکی از اولویت‌های سیاست‌گذاران، قانون‌گذاران، برنامه‌ریزان و مجریان امر توسعه شهری در جمهوری اسلامی ایران است.
وی با اشاره به این‌که توجه به ارتقاء کیفی سکونت، رفع محرومیت‌های اجتماعی، ایمن‌سازی و ارتقاء امنیت محیط شهری و عرصه سکونت شهروندان، فراهم‌کردن مسکن اقشار کم‌درآمد، بهسازی مناطق نابه‌سامان شهری مستلزم اتخاذ سیاست‌گذاری جامع است، افزود: ابزارسازی حقوقی و مالی، ظرفیت‌سازی و نهادسازی در حوزه عمران شهری، خدمات شهری، مسکن شهری و ارائه خدمات اجتماعی و اقتصادی به ساکنان این نواحی است.
آخوندی تاکید کرد: این مهم از عهده یک دستگاه و یا سازمان به تنهایی بر نمی‌آید و پیشبرد آن در مقیاس بزرگ و موثر مستلزم تعهد مشترک و هماهنگ کلیه‌ی دستگاه‌ها، نهادها، شهرداری‌ها و مشارکت پایدار و گسترده مردمی در حوزه‌های ذیربط در سطوح ملی، استانی و محلی است.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به این‌که همواره کمبود رژیم حقوقی واحد و یا قانون مدون در حوزه بهسازی مناطق نابه‌سامان شهری از دغدغه‌های کلیدی دست‌اندرکاران بوده است، افزود: در طول دهه گذشته همکاری قوای سه‌گانه جمهوری اسلامی ایران (قوه مقننه، قوه قضاییه و قوه مجریه) موجب فراهم شدن بسترها و ساختارهای مالی، حقوقی، قانونی و در نتیجه تحقق اهداف برنامه‌های بهسازی مناطق نابه‌سامان شهری شده است.
آخوندی در ادامه با بیان این‌که کاهش فقر شهری با رویکرد توانمندسازی، ارتقاء هویت شهری و تاب‌آوری شهری با هدف توسعه محله‌ای کلید بهسازی مناطق نابه‌سامان شهری تصریح کرد: از طریق توانمندسازی و ارتقاء شرایط زندگی ساکنان سکونتگاه‌های نابه‌سامان است که می‌توان کرامت انسانی را ارتقاء و امید به زندگی را در بین ساکنان این مناطق افزایش داد.
وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: به استناد اصول مختلف قانون اساسی و در چارچوب سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 و همچنین سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری سند ملی توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی (مصوب بهمن‌ماه سال 1382هیات وزیران) تدوین قوانین جدیدی برای رفع مسائل اجرای برنامه‌های بهسازی مناطق نابه‌سامان شهری در دستور کار دولت و مجلس شورای اسلامی قرار گرفته است.
آخوندی با بیان این‌که در اجرای اصل یکصد و بیست‌وسه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، قانون حمایت از احیاء، بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری با هدف جلب همکاری و مشارکت کلیه‌ی دستگاه‌های ذیربط است، ادامه داد: فرایند احیاء بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری و در جهت راهبری، مدیریت یکپارچه و ایجاد وحدت رویه بین کلیه‌ی عوامل مرتبط در سطح ملی و محلی به پیشنهاد کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی توسط وزارت راه و شهرسازی (سازمان عمران و بهسازی شهری ایران) و با هماهنگی سایر دستگاه‌های ذی مدخل تهیه و به تصویب مجلس شورای اسلامی ایران رسیده است.
وزیر راه و شهرسازی افزود: این قانون پس از تایید شورای نگهبان در تاریخ 29 دی‌ماه 1389 توسط ریاست جمهور ابلاغ شده است و همچنین در سال 1393 در سفر هیات دولت به مشهد مقدس سند ملی راهبردی احیاء بهسازی، نوسازی و توانمندسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری برای راهبری و مدیریت یکپارچه در سطح ملی و محلی که در مورخ نهم مهرماه سال 1393 با پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی و تصویب هیات وزیران توسط معاون اول رییس جمهور ابلاغ شد.
وی با بیان این‌که در مواجه با این مسائل و چالش‌ها تاکنون نشست‌ها و گردهمایی‌های تخصصی با موضوعات کلیدی مانند کاهش نرخ رشد فقر در شهرها، فراهم‌شدن دسترسی به امکانات اولیه مانند سرپناه، آب بهداشتی، فاضلاب و زندگی در محیط مناسب برای مردم فقیر در چارچوب توسعه شهری پایدار افزود: بررسی تاثیرات سریع شهری شدن بر روی جوامع، شهرها، اقتصاد و تدوین خط مشی‌ها و راهبرد‌های موثر و کارا برای مواجه با این مسائل است.
آخوندی در ادامه گفت: توجه به حفظ ریشه‌ها و روح تاریخی شهرها، ایجاد هماهنگی و توازن بین محیط طبیعی و مصنوعی، ارتقاء ایمنی و امنیت شهری، برنامه‌ریزی برای کاهش سوانح، پیشگیری و مقابله با بحران‌ها و بازسازی‌ها پس از آن، توانمندسازی سکونتگاه‌های نابه‌سامان و خانه‌سازی ارزان‌قیمت، توجه به ابعاد شهرسازی هماهنگ و تلاش برای دستیابی به توسعه متوازن سرزمین، ترویج و گسترش برابری و عدم محرومیت اجتماعی، مشارکت جامعه مدنی در تصمیم‌گیری‌ها و یا به عبارتی توسعه حکمرانی مشارکتی و ارتقاء مشارکت عمومی و مسوولیت شهروندی برگزار و ماموریت‌هایی برای کشورهای عضو معین نموده‌اند.
وزیر راه و شهرسازی با بیان این‌که همکاران من در شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران، به عنوان نهاد متولی راهبری، سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، مدیریت و نظارت بر برنامه‌های بهسازی مناطق نابه‌سامان شهری و نیز دبیرخانه کارگروه منطقه‌ای آسیا – اقیانوسیه، تلاش کرده‌اند، افزود: با برگزاری نشست روز جهانی اسکان بشر تحت عنوان «صدای ساکنان مناطق نابه‌سامان شهری» با همکاری دفتر برنامه‌ی اسکان بشر ملل متحد در تهران ضمن ارج نهادن به این روز، زمینه‌ی تقدیر و تشکر از دست‌اندرکاران و فعالان این عرصه و همچنین تقویت همکاری را فراهم کنند تا قدم کوچکی در راستای رساندن ساکنین مناطق نابه‌سامان برداشته باشند.
آخوندی در پایان گفت: امیدوارم با برگزاری این نشست زمینه‌های تبادل دانش و تجربیات در ارتباط با بهسازی بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی و ایجاد شبکه‌ای متشکل از نهادهای پژوهشی، نهادهای دولتی و جوامع غیردولتی و ... فراهم شود.
منبع: ایسنا