این روزها شاهد نوسانات قیمت نفت در بازارهای جهانی هستیم. بدون شک کاهش قیمت نفت معلول عوامل و دلایل مختلفی است و از طرف دیگر خود، به‌عنوان عاملی تاثیرگذار در فعل و انفعالات اقتصادی کشورهای صادرکننده تلقی می‌گردد. از آنجا که کشور ما دومین تولیدکننده اوپک است و پیش از 50 درصد بودجه کشور به این ماده وابسته است، هرگونه کاهش قیمت تبعاتی بر اقتصاد ما دارد. در همین راستا با جعفر قادری، نماینده مردم شیراز عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس به گفت‌وگو پرداختیم. 

 در صورت ادامه روند کاهشی قیمت نفت شاهد چه تبعاتی خواهیم بود؟ 

لایحه بودجه امسال که با نفت 72 دلاری بسته شده است. بر اساس آن 71 هزار میلیارد تومان ازدرآمدهای دولت وابسته به نفت پیش‌بینی شده است که با کاهش قیمت نفت به 40 دلار، درآمد دولت شدیدا کاهش خواهد یافت که این امر می‌تواند بر درآمدهای بودجه‌ای دولت اثرگذار باشد.

 درآمدهای نفتی در چه زمینه‌ای باید هزینه شود؟ 

درآمدهای نفتی باید در بخش‌هایی نظیر توسعه زیرساخت‌ها، توانمندکردن بخش‌های غیردولتی و حمایت از فعالیت‌های نوآورانه و مبتکرانه مورد استفاده قرار گیرد و در صورت حذف یکباره این درآمدها، در زمینه توسعه با مشکلاتی مواجه خواهیم شد.

 راهکاری برای جایگزینی درآمدهای نفتی وجود دارد؟ 

در این شرایط امکان جایگزینی تا حدودی وجود دارد. می‌توان از طریق ظرفیت‌های مالیاتی یا واگذاری سهام دولت به بخش خصوصی یا فروش اوراق مشارکت واگذاری طرح‌های تملک دارایی و برای افزایش دارایی‌های ریالی اقدام کرد که هریک به نوبه خود با مشکلاتی همراه است. 

 چه مشکلاتی؟

ممکن است افزایش درآمدهای مالیاتی با توجه به رکود اقتصادی که کشور با آن روبه‌روست این رکود را تشدید کند یا افزایش فروش سهام دولت در بورس در شرایطی که خود بورس هم با مشکل روبه‌روست و شاخص‌های آن روبه افول است، در این برهه هرچه واحد تولید بیشتر عرضه شود سهام بیشتر کاهش می‌یابد وبدین ترتیب شاخص بیش ازبیش با کاهش همراه خواهد شد. همچنین اوراق مشارکت یا فروش اسناد خزانه نیز با مشکلاتی همراه است. بنابراین امکان افزایش درآمدهای دولتی به نظر نمی‌رسد خیلی هم راحت امکان پذیرباشد زمانی که درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت کاهش یابد، بالتبع واردات هم با مشکل مواجه خواهد شد و کاهش وابستگی به نفت، باید به مرور در دستورکار قرار گیرد.

 به نظر شما حال اگر دولت بخواهد درآمدهای خود را از طریق کاهش هزینه‌های جاری و عمرانی جبران کند، این راهکار منطقی است؟ 

ممکن است دولت با این پیشنهاد و تخصیص بودجه کمتر به پروژه‌های عمرانی ناچار شود هزینه‌های خود را تا حدودی کاهش دهد و بدین ترتیب مشکلات خود را تا حدودی کم کند. اما این اصلا معقول و منطقی نیست شاید بتواند تا حدودی درآمدهای بودجه‌ای را محقق کند اما باید پیش بینی شود که انتظارات تورمی را به دنبال نداشته باشد.

 به نظر شما برخورد منطقی چیست؟ آیا مجلس به اصلاح لایحه بودجه رای خواهد داد؟

به نظر من برخورد منطقی این است که روی نفت 40 دلاری لایحه بودجه اصلاح شود و اگر در طول سال ما شاهد افزایش قیمت نفت بودیم، فرصت خواهیم داشت در قالب ارائه متمم بودجه را واقعی کنیم. اصلاح بودجه اکنون در کمیسیون تلفیق در دست بررسی است. این کمیسیون منتظر است تا دولت به جمع‌بندی برسد.

 پیش‌بینی شما در خصوص قیمت نفت چیست؟ 

فکر می‌کنم قیمت نفت اگر بخواهد به بالاترین قیمت برسد به بالای 50 تا 60 دلار نخواهد رسید و ممکن است تداوم کاهش قیمت نفت در همین سطح 40 دلار باقی بماند. با توجه به کاهش قیمت نفت برخی کشورها توانسته‌اند نفت بیشتری ذخیره کنند. پیش‌بینی می‌شود که با کاهش تولید بعد از یک مدت عرضه و هم تقاضا کاهش پیدا کند به همین دلیل ما مدتی شاهد نفت 40‌دلارخواهیم بود.

منبع: آرمان - معصومه بیات