تحقیقات اقتصادی دوره 47، شماره 1، بهار 1391، صفحه 129-151
اسمعیلی فاطمه ؛ صدر سیدکاظم ؛ نوفرستی محمد
نقشهای پول و انواع تقاضاهای آن به خوبی در اقتصادهای ربوی شناخته شده است. آنچه مورد تردید باقی مانده، وجود همان نقشها و تقاضاها در اقتصاد بدون ربا به علت عدم تشکیل بازار وام است. در این مقاله، در ابتدا بازار داراییهای مالی معرفی و نشان داده شود که همان اطلاعاتی را که بازار پول در یک اقتصاد ربوی ارایه میکند، بازار یاد شده در حالت حذف بازار مزبور پدید میآورد. گرچه امکان سفته بازی برای داراییهای مالی باقی میماند، اما نشان داده میشود که این فعالیت وقتی انجام میگیرد که شرایط عمومی یا اختصاصی آن در بازارهای مالی پدیدار شود. اگر ضوابط عقود اسلامی برای انجام قراردادهای مدت دار در بازارهای مزبور رعایت و سیاستهای تثبیت کنندهی شرایط اقتصادی از سوی بانک مرکزی اتخاذ شود، شرایط مزبور از میان میرود و زمینهی سفته بازی در بازار دارایی ناپدید میشود. در این حالت تقاضایی برای سفته بازی پول شکل نمیگیرد.
با استفاده از اطلاعات همین بازار دارایی و در نبود بازاری برای وام، تلاش میشود که تابع تقاضا برای پول استخراج و برآورد شود. نتایج حاصل از برآورد این تابع، با استفاده از روش همجمعی حداکثر درستنمایی جوهانسن - جوسیلیوس نشان میدهد که یک رابطهی معنی دار و با ثبات بین متغیرهای مستقل و تقاضای پول وجود دارد. در حقیقت، بین تقاضای واقعی پول ( ) و تولید واقعی ناخالص داخلی و نرخ تورم یک رابطهی مستقیم و بین تقاضای واقعی پول و نرخ بازدهی نقدی سهام رابطهای معکوس وجود دارد. چگونگی استفادهی مقامات پولی از نتایج به دست آمده برای اتخاذ یک سیاست مالی مدبرانه نیز بیان میشود.
کلیدواژگان: بازار داراییهای مالی؛ تقاضای پول؛ فعالیت سفته بازی؛ مالیهی اسلامی
منبع: مجله تحقیقات اقتصادی