گزارش وال‌استریت ژورنال از اختلافات نفتی عربستان و آمریکا
ناکامی سعودی‌ها در بهره‌برداری از تحریم نفت ایران
مقامات سعودی می‌گویند دولت ترامپ در مورد تحریم‌های نفتی علیه ایران با آنها صادق نبوده و به همین دلیل احساس می‌کنند که به آنها خیانت شده است.
تصمیم آمریکا در معاف کردن برخی کشورها از اجرای تحریم‌های نفتی علیه ایران نقش مهمی در تشدید روند نزولی قیمت نفت در هفته‌های اخیر ایفا نموده و این مسئله خشم عربستان را در پی داشته است، به‌طوری که این کشور اکنون به دنبال کاهش سطح تولید نفت خود و اوپک است تا شاید از این طریق قیمت‌ها را به مدار صعودی بازگرداند.
این تصمیم غیرمنتظره (حداقل از نظر سعودی‌ها) باعث بروز مشکلات تازه‌ای در روابط آمریکا و عربستان شده است؛ روابطی که اخیراً تحت تأثیر ماجرای قتل روزنامه‌نگاری به نام جمال خاشقجی توسط عوامل اطلاعاتی عربستان قرار گرفته و دیگر به گرمی قبل نیست.
عربستان قصد دارد تولید نفت خود را کاهش دهد تا به بازگشت قیمت نفت به مرز 80 دلار کمک کند و از طریق افزایش درآمدهای نفتی اوضاع اقتصادی خود را بهبود ببخشد، اما دونالد ترامپ همچنان خواستار کاهش قیمت‌ها در بازار نفت بوده و در مورد کاهش سطح تولید به عربستان و متحدانش هشدار داده است.
دولت ترامپ پس از خروج از برجام در ماه می (اردیبهشت) با اعلام اینکه قصد دارد صادرات نفت ایران را به صفر برساند، از دیگر تولیدکنندگان نفت خواست تا به‌منظور جبران کمبود عرضه ناشی از کاهش یا قطع صادرات نفت ایران، سطح تولید خود را افزایش دهند. اما اکنون کاخ سفید هشت کشور را از اجرای تحریم‌های نفتی معاف کرده است، بدون اینکه مشخص شود این معافیت‌ها تحت چه شرایطی به کشورهای مذکور اعطا شده و این کشورها اجازه دارند تا چه میزان از ایران نفت وارد کنند. مذاکرات دو کشور چین و هند با آمریکا در این زمینه کاملاً محرمانه بوده است.
قیمت نفت در بازارهای جهانی از اوایل ماه گذشته میلادی تاکنون بیش از 20 درصد کاهش یافته و مقامات سعودی که از این وضعیت کاملاً ناراضی هستند، اعلام کرده‌اند که قصد دارند در نشست اعضای اوپک در روز ششم دسامبر (14 آذر) از کاهش تولید نفت کشورهای عضو این سازمان به میزان 1.4 میلیون بشکه در روز حمایت کنند. اما مقامات اوپک می‌گویند پنهان‌کاری‌های آمریکا در مورد تحریم‌های نفتی خود علیه ایران، کار محاسبه سطح تولید مناسب را برای اعضای این سازمان دشوار ساخته است.
در این میان آمریکایی‌ها به دلیل ترس از بروز نارضایتی در بین کشورهایی که مجبور شده‌اند واردات نفت خود از ایران را بیش از سایر کشورها کاهش دهند، از افشای مفاد توافقات خود با کشورهای مشمول معافیت خودداری می‌کنند. یک سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در این خصوص اذعان می‌کند: «ما در مورد مذاکرات دیپلماتیک محرمانه‌ای که منجر به توافق با کشورهای مختلف بر سر میزان واردات نفت از ایران شده است، صحبت نخواهیم کرد».
اما مقامات سعودی معتقدند دولت ترامپ در مورد تحریم‌های نفتی علیه ایران با آنها صادق نبوده و احساس می‌کنند که به آنها خیانت شده است. آنها می‌گویند قصد دارند از این پس سیاست‌های نفتی مستقل‌تری را دنبال کنند. به گفته مقامات سعودی، ترامپ پیش از اجرای تحریم‌های نفتی علیه ایران، محمد بن سلمان ولیعهد عربستان را برای تولید نفت در حداکثر ظرفیت تهییج کرده بود تا در نهایت به هدف اصلی خود یعنی کاهش قیمت نفت دست یابد.
ترامپ به سران عربستان گفته بود هیچ معافیتی برای خریداران نفت ایران قائل نخواهد شد و اکنون سعودی‌ها می‌گویند اگر ترامپ به وعده خود عمل کرده بود احتمالاً یک میلیون بشکه دیگر از صادرات نفت ایران کاسته می‌شد و قیمت نفت افزایش می‌یافت.
یکی از مشاوران ارشد دولت عربستان در این مورد خاطرنشان می‌سازد: «مقامات عربستان احساس می‌کنند که از آنها سوءاستفاده شده است». البته به گفته این مقام بلندپایه سعودی که نخواست نامش فاش شود، ترامپ عربستان را تهدید کرده بود که اگر تولید نفت خود را به‌منظور جبران کمبود نفت ایران در بازار افزایش ندهد، از طرح کنگره برای اعمال قانون ضد انحصار (آنتی تراست) علیه اوپک –که به اعتقاد وی یک سازمان انحصاری است- حمایت خواهد کرد و این سازمان را تحت فشار قرار خواهد داد.
بر اساس محاسبات کارشناسان صندوق بین‌المللی پول، دولت عربستان برای فرار از کسری بودجه باید بتواند هر بشکه نفت را به قیمت حداقل 88 دلار بفروشد. عربستان که پس از افشای ماجرای قتل جمال خاشقجی به دست افسران اطلاعاتی این کشور در استانبول یکی از جدی‌ترین بحران‌های چند دهه اخیر خود را می‌گذراند، اکنون مجبور است نفت را به قیمتی بسیار پایین‌تر از رقم مطلوب خود به فروش برساند.
یکی از مشاوران ارشد دولت عربستان در حوزه انرژی، در خصوص مشکلات دولت متبوعش پس از کاهش قیمت نفت می‌گوید: «دولت عربستان تعهدات مالی سنگینی دارد و کاهش قیمت نفت برایش خبر خوبی نیست. نفت 80 دلاری برای عربستان مطبوع بود».
حمله به یمن و طولانی شدن جنگ در این کشور هزینه‌های سنگینی را برای عربستان به دنبال داشته است. از سوی دیگر برنامه‌های محمد بن سلمان برای تقویت بخش غیرنفتی اقتصاد عربستان پس از رسوایی قتل خاشقجی و فاصله گرفتن سرمایه‌گذاران خارجی از این کشور دچار چالش جدی شده و در این وضعیت عربستان بیش از هر زمان دیگری نیازمند درآمدهای نفتی است.
اتاق ایران