گزارش کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی درباره حادثه واژگونی اتوبوس در جلسه علنی امروز-سه شنبه-مجلس قرائت و این دانشگاه مقصر شناخته شد.

گزارش کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی درباره حادثه واژگونی اتوبوس در جلسه علنی امروز-سه شنبه-مجلس قرائت و این دانشگاه مقصر شناخته شد.

میرحمایت میرزاده سخنگوی کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری در جلسه علنی امروز- سه شنبه- مجلس شورای اسلامی گزارش کمیسیون مربوطه را درباره حادثه واژگونی اتوبوس در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات را مشتمل بر سه بخش قرائت کرد.

دربخش اول این گزارش آمده است: در تاریخ ۴ دی ماه سال ۹۷ حدود ساعت ۱۲ ظهر یک اتوبوس شهاب متعلق به شرکت حمل و نقل مهران‌گشت که برای ایاب و ذهاب دانشجویان با دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات قرارداد بسته بود از ایستگاه دانشکده فنی و مهندسی یعنی بالاترین نقطه این واحد دانشگاهی سفر خود را به مقصد ایستگاه آخر که درب ورودی دانشگاه است آغاز می‌کند؛ اتوبوس حامل یک راننده و ۳۴ نفر سرنشین بوده است. راننده به دلیل عدم وجود مسافر در ایستگاه تربیت بدنی در این ایستگاه توقف نداشته، اما در ایستگاه بعد یعنی ایستگاه کتابخانه که دو نفر از دانشجویان قصد پیاده‌شدن را داشته‌اند راننده قادر به متوقف کردن اتوبوس نمی‌شود و اعلام می‌کند که ترمز اتوبوس عمل نمی‌کند و از دانشجویان می‌خواهد که به سمت انتهای اتوبوس بروند.

بنابر این گزارش سرعت اتوبوس در سراشیبی مسیر بیشتر شده و راننده با مشاهده فضای سبز کنار سراشیبی سعی می کند اتوبوس را به این سمت حرکت دهد تا شاید با ورود ماشین به فضای سبز، سرعت آن کاسته شود؛ لکن پیچ با زاویه بسیار بالا کنترل وسیله نقلیه را از دست راننده خارج کرده و اتوبوس با شدت هرچه تمام تر با سازه بتنی که در کناره جاده قرار داشته است برخورد می کند. مسیر طی شده از لحظه عمل نکردن ترمز تا برخورد با سازه بتونی، به همراه جرم اتوبوس و وزن سرنشینان، سبب بالارفتن سرعت اتوبوس به بالای ۱۰۰ کیلومتر در ساعت می شود.

این گزارش می افزاید: این برخورد آن چنان شدید است که دو سوم کف اتوبوس کاملاً جمع شده و این شدت تخریب و ضربه های فراوان و همچنین پرت شدن افراد، سبب می شود که تلفات این حادثه به ۱۰ نفر کشته و ۲۵ نفر زخمی برسد. سرعت اتوبوس در سراشیبی مسیر بیشتر شده و راننده با مشاهده فضای سبز کنار سراشیبی سعی می کند اتوبوس را به این سمت حرکت دهد تا شاید با ورود ماشین به فضای سبز، سرعت آن کاسته شود؛ لکن پیچ با زاویه بسیار بالا کنترل وسیله نقلیه را از دست راننده خارج کرده و اتوبوس با شدت هرچه تمام تر با سازه بتنی که در کناره جاده قرار داشته است برخورد می کند. مسیر طی شده از لحظه عمل نکردن ترمز تا برخورد با سازه بتونی، به همراه جرم اتوبوس و وزن سرنشینان، سبب بالارفتن سرعت اتوبوس به بالای ۱۰۰ کیلومتر در ساعت می شود و این برخورد آن چنان شدید است که دو سوم کف اتوبوس کاملاً جمع شده و این شدت تخریب و ضربه های فراوان و همچنین پرت شدن افراد، سبب می شود که تلفات این حادثه به ۱۰ نفر کشته و ۲۵ نفر زخمی برسد.

در بخش دوم این گزارش تحت عنوان «اقدامات کمیسیون و بیان نتایج حاصله از بررسیها» عنوان شده است: کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری بلافاصله پس از این رخداد موضوع را در دستور کار خود قرار داد و با اعزام تیمی از اعضای کمیسیون به محل دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات و تشکیل جلسه با مدیران دانشگاه و بازدید میدانی از محل حادثه، به بررسی موضوع پرداخت.

در ادامه آمده است: پس از آن نیز افرادی از اعضای کمیسیون به عیادت از مجروحان حادثه پرداختند. همچنین طی دو جلسه و با دعوت از رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و مدیران و معاونان این مجموعه، همچنین فرماندهی پلیس راهور، جوانب مختلف امر را بررسی کرده است.

در بخش مربوط به نتایج حاصل از این بررسی به جزئیات وقوع حادثه و همچین تخلفات در به کارگیری وسیله نقلیه و موارد مرتبط به آن پرداخته شده است.

بنابر گزارش مذکور جزئیات وقوع حادثه به این شرح است که ساعت دقیق برخورد اتوبوس با سازه بتونی و واز گونی آن ساعت ۲۱:۱۲ مورخ ۴ دی ماه ۱۳۹۷ است. پس از حادثه از ۳۵ سرنشین اتوبوس، ۲۸ نفر مصدوم می شوند و ۷ نفر در صحنه جان خود را از دست می دهند. این ۷ نفر شامل راننده، ۴ نفر سرنشین مرد و ۲ نفر سرنشین زن هستند. متوفیان به بیمارستان فرهیختگان انتقال پیدا می کنند و مصدومان به بیمارستان های امام خمینی (ره)، عرفان، رسول اکرم (ص) و شریعتی منتقل می شوند.

در ادامه با اشاره به مسر حرکت اتوبوس، مشخصات راه، جهت جغرافیایی حرکت، ظرفیت مسافر در خصوص زمان آگاهی از وقوع نقص فنی، به عدم توقف در ایستگاه کتابخانه و عبور از سرعت گیر بدون کاهش سرعت و اذعان راننده مبنی بر عدم کنترل وسیله نقلیه ناشی از نقص فنی ترمز و تلاش برای کاهش سرعت با سایر ابزارهای در اختیار و بازیابی ترمز و نهایتاً تصمیم به خروج از راه و ورود به فضای سبز حاشیه راه جهت کاستن از سرعت و خسارات احتمالی ناشی از ادامه مسیر پرداخته شده است.

در ادامه این گزارش آمده است: با بازدید فنی به عمل آمده از اتوبوس مربوطه مشخص گردید پمپ باد مدت زیادی سرویس نشده است و در اثر سوختن واشر پمپ باد، آب به داخل مخزن آن نفوذ کرده که در نتیجه ظرفیت باد داخل مخزن کاهش یافته و لوله های متصل به سیستم ترمز در اثر مرور زمان دچار رسوبات روغن، خاک و خورده شیشه شده است که این امر نشان از نقص مستمر سیستم ترمز دارد.

در بخش مربوط به تخلفات در به کارگیری وسیله نقلیه و موارد مرتبط به آن، آمده است: دانشگاه آزاد اسلامی پیش از این برای حمل و نقل دانشجویان در این واحد دانشگاهی، قراردادی را با شرکت واحد اتوبوسرانی منعقد کرده بود که به دلیل هزینه بالا، این قرارداد لغو و قرارداد جدیدی برای زمان ۱۸/‌۰۱/‌۱۳۹۷ الی ۲۹/۱۲/ ۱۳۹۷ منعقد می کند. با وقوع حادثه و بررسی کارشناسی آن مشخص می شود شرکت طرف قرارداد و دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان کارفرما و راننده اتوبوس، در موارد ذیل دچار تخلف شده اند. (لازم به ذکر است دانشگاه آزاد اسلامی اخطارهایی در خصوص موارد عدم رعایت قرارداد را به شرکت جدید داده است.)

در خصوص قصور راننده نیز به حرکت در آوردن وسیله نقلیه فاقد معاینه فنی، بکارگیری وسیله نقلیه دارای نقص فنی مستمر به دلیل عدم سرویس به موقع سامانه ترمز، اشاره شده است.

بنابر این گزارش قصور پیمانکار مشتمل بر به کارگیری وسیله نقلیه فاقد معاینه فنی آمده است: به استناد ماده ۵ (فصل دوم آیین نامه اجرایی تبصره ۱ ماده ۳۱ و ۳۲) قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی: شرکت یا موسسه موظف به صدور بارنامه یا صورت وضعیت و یا ارائه سایر خدمات صرفاً برای وسیله نقلیه ای که از نظر فنی کاملاً سالم و بدون نقص بوده و با توجه به ضوابط ابلاغی از سوی سازمان هیچ گونه نقص فنی در سامانه های کنترلی و راهبری وسیله نقلیه نظیر ترمزها، فرمان، چرخها و … نداشته باشد.

همچنین در این گزارش در خصوص بکارگیری وسیله نقلیه خارج از قرارداد، آمده است: بر اساس بند ۱ ماده ۱ قرارداد سرویس ایاب ذهاب دانشجویان و کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، پیمانکار مکلف به استفاده از ۲۶ دستگاه اتوبوس اسکانیا ۵۷ بوده است که در این زمینه قصور کرده و از اتوبوس شهاب (ایلیارد) استفاده کرده است.

در ادامه ضمن اشاره به عدم نظارت پیمانکار بر شرایط قرارداد و قوانین و مقررات، آمده است: برابر بند ۱۹ ماده ۴ قرارداد فوق الذکر، اتوبوس های مورد استفاده می بایست دارای بیمه نامه کامل و همچنین کارت معاینه فنی باشند، که اتوبوس مورد نظر فاقد معاینه فنی است.

درخصوص قصور کارفرما این گزارش به عدم نظارت بر فعالیت پیمانکار بر اساس ماده ۱۲ قرارداد و قوانین و مقررات عمومی کشور، عدم رعایت استانداردهای ایمنی راه بر اساس نشریات قانونی (شامل عدم نصب حفاظ ایمنی در قوس افقی یا پیچ و عدم تعبیه راه فرار)، اشاره می کند.

کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در ادامه ضمن تسلیت و ابراز همدردی با خانواده های داغدار این حادثه، در ادامه بیان می کند: دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان کارفرما و متولی امور حمل و نقل دانشجویان در واحد علوم و تحقیقات و شرکت مهران گشت، در این حادثه و در مواردی که ذکر شد مقصر هستند؛ با بررسی صورت گرفته، مشخص شد که استفاده از تله کابین برای جابجایی حدود ۴۵ هزار نفر دانشجوی این واحد و با توجه به قرارگیری ساختمان های دانشگاه در محل های مختلف این مجموعه، امکان منطقی ندارد.

همچنی در این گزارش آمده است: موارد متعددی از سهل انگاری مدیران دانشگاه آزاد اسلامی و رؤسا و معاونان واحد علوم و تحقیقات در خصوص بی تدبیری در این حادثه وجود دارد. این موارد شامل قبل از حادثه (نظیر عدم رعایت موارد ایمنی راه و عدم نظارت بر پیمانکار) و بعد از حادثه (نظیر باقی ماندن موارد عدم ایمنی است، که از سوی کمیسیون در حال پیگیری از مقامات قضائی است و نتیجه آن متعاقباً به اطلاع خواهد رسید.

۵ دی ماه ۱۳۹۷ یک دستگاه اتوبوس دانشگاه علوم تحقیقات تهران که در حال انتقال دانشجویان بود دچار واژگونی شد که ۱۰ کشته و ۲۸ مصدوم برجای گذاشت.

انتخاب