شهرداری تهران امسال با اعلام جزئیات بودجه خود سعی کرد در روند تخصیص بودجه بخشهای مختلف شهرداری تهران شفافیت ایجاد کند. اقداماتی از قبیل ایجاد محدودیت برای تراکم فروشی و ایجاد خزانه‌داری کل برای شهرداری هم در همین راستا بود که البته با مخالفت و ممانعت منتفعان هم روبه‌رو شد، حالا باید دید این اصلاحات به چه نتیجه‌ای منجر خواهد شد؛ این‌ها مواردی است که در نشست هفتگی دین و اقتصاد بحث و بررسی شد.
به گزارش ایسنا، نشست بررسی رفتارهای مالی شهرداری تهران موضوع نشست موسسه دین و اقتصاد بود که در آن رفتارهای مالی شهرداری تهران بررسی شد.
در این نشست فرشاد مومنی گفت: در اقتصاد سیاسی اصطلاحی وجود دارد با این مضمون که مالیه دولت خودت دولت است یعنی رفتارهای دولت آئین‌هایی است که می‌توان کارکرد و ماهیت دولت را از درون آن مورد شناسایی قرار داد. این اصطلاح عینا درباره رفتارهای مالی شهرداری‌ها هم صحت دارد و درباره کلان‌شهرها خیلی عریان‌تر به چشم می‌خورد. هنگامی که به مسائل توسعه و توسعه‌نیافتگی ایران نگاه می‌کنیم و بعد مسائل شهرها و روستاها را بررسی می‌کنیم یک پدیده‌ای آشکار به چشم می‌خورد و آن این است که همه عواملی که منجر به استمرار اقتصاد توسعه نیافته رانتی در سطح اقتصاد ملی شده است در سطح شهرها و روستاها به چشم می‌خورد.
وی ادامه داد: بازتولید این مناسبات در سطح شهر این سوال را ایجاد می‌کند که چرا در شهرها هم ما نمی‌توانیم مسائل را مدیریت کنیم؟ به عنوان مثال در سطح ملی ما پدیده تک محصولی بودن را داریم؛ این پدیده تک منبعی بودن نسبی درآمدهای شهری را هم به عنوان یکی از عناصر کلیدی توسعه‌نیافتگی شهری به نمایش می‌گذارد. به همان ترتیبی که در سطح دولت ملی شاهد نوعی گریز از ایفای بایسته مسئولیت‌های حاکمیتی داریم در سطح شهر هم بازتولید شده است.
مومنی بیان کرد: همانطور که آن‌ها در سطح ملی از طریق برخورد غیر برنامه‌ای و نداشتن اولویت‌های صحیح، بخش قابل توجهی از منابع و فرصت‌ها را از شهروندان دریغ می‌کنند، این مسئله در شهرهای بزرگ قابل مشاهده است. در سطح ملی با بحران پروژه‌های نیمه تمام رو به رو هستیم در سطح شهرها هم این مسئله به چشم می‌خورد. در سطح ملی شاهد آینده فروشی هستیم و در سطح شهرها هم این مسئله وجود دارد. از سوی دیگر مسئله برون‌رفت از این مسائل جنبه نهادی و نه شخصی دارد.. لازم است بگویم بهتر است اصلاح از سطح کوچک‌تر شروع شود.
این اقتصاددان بیان کرد: باید در نظر داشت در شرایطی که کشور با بحران‌های کوچک و بزرگ روبه روست اصلاح در سطح شهر نتایج زودتر و قابل مشاهده‌تری خواهد داد. این نیز برای خود بایسته‌ای دارد؛ اینکه امکان ناپذیری روندهای پیشین را همه باید بدانند و جدی بگیرند. باید بدانند که محور قرار دادن منافع برای گریز از مسئولیت نتیجه ندارد.
وی در بخشی از سخنانش به نقد رفتار دولت و شهرداری هم پرداخت و چنین گفت: برداشت من از طرز رفتار دولت با عنوان اعتدال‌گرایی این است که مجموعه کار درست و غلط تقسیم بر دو می‌شود اعتدال. در حالی که باید کارهای بد حذف شود. اکنون این نگرانی وجود دارد که در سطح شهرداری‌ها هم این موضوع تکرار شود. اکنون می‌بینیم در شهرداری‌ها هم به بودجه نهادهای کژکارکرد دست نمی‌خورد و فقط شیب افزایش آن کاسته می‌شود.
او این نقد را هم کرد که چرا دولت روحانی تصمیم گرفت به شیوه‌های غیر برنامه‌ای مسائل کشور را حل کند؟ البته خوشبختانه در سطح گزارش‌های عمومی شهرداری‌ها اکنون گفته شده است که نمی‌خواهد این خطا را تکرار کند.
سخنران دیگر این برنامه حجت میرزایی، اقتصاددان بود که گزارش فشرده‌ای درباره فرآیند تدوین نخستین بودجه در دوره مدیریت جدید ارایه کرد و گفت: برای اولین بار فایل اکسل بودجه شهرداری را بر روی سایت گذاشتیم و از همه خواستیم که بودجه ما را نقد کنند.
او در ادامه سخنانش از ترکیب اعضای شورای شهر وقت تهران ابراز خرسندی کرد و گفت: از حیث سلامت و کارایی این ترکیب بی‌نظیر است. من فکر می‌کنم اگر بخواهیم به درستی بگوییم این شورا چه ویژگی‌هایی دارد باید بگویم عصاره فضایل مردم شهر تهران است. سطح دغدغه‌ای که دارند و شعوری که به کار می‌گیرند و توان کارشناسی که که این اعضا از بیرون درون می‌گیرند برای اصلاح بودجه شهرداری قابل ستایش است.
وی بخشی از سخنانش را به توضیح کارکردهای بودجه اختصاص داد و اظهار کرد که بودجه لزوما سند دخل و خرج نیست و بودجه کارکردهای متنوعی دارد و مهم‌ترین ابزار سیاستگذاری مالی چه در سطح ملی و محلی است. ابزار بازتوزیع رانت‌های ارزش‌زا و ارزش‌زدا نیز است. از سوی دیگر ابزار سیاستگذاری اجتماعی است. ابزار اصلاح ساختار حقوقی هم به حساب می‌آید و می‌توان آن را بازتاب سطح دغدغه مدیران و سطح توسعه‌یافتگی دانست.
میرزایی این را هم گفت که از زمانیکه من وارد شهرداری شدم تا زمانی که باید بودجه ارایه می‌شد فرصت بسیار کمی وجود داشت و در نتیجه ما تصمیم گرفتیم که اصلاحات اساسی را برای بودجه سال ۱۳۹۸ در نظر بگیریم چرا که در مواردی باید اصلاحات متدولوژی انجام شود با این همه اصلاحاتی انجام شد که توضیح آن را مشروح اعلام می‌کنم.
معاون شهردار تهران بیان کرد: تلاش کردیم شفافیت حداکثری ایجاد کنیم. مشکل بودجه در سطح کلی عدم شفافیت است. یکی از مسائل در این زمینه این است که بسیاری از ردیف‌ها عنوان شفاف ندارند و اسم رمز دارند. مثلا ممکن است ردیفی وجود داشته باشد تحت عنوان توسعه کارآفرینی که هرگز برای توسعه کارآفرینی خرج نشود و یا در اختیار دستگاهی قرار گیرد که اصلا وظیفه توسعه کارآفرینی ندارد. در هفته‌های گذشته با قراردادهای میلیاردی بسته شده برای پژوهش که گزارش ۱۰۰ صفحه‌ای درباره عملکرد آن ارایه شده است ولی وقتی آن را مطالعه می‌کنیم می‌بینیم هیچ منطقی ندارد.
وی مدعی شد: بعضا عناوینی وجود دارد که اسم رمز است و میلیاردها تومان پرداخت شده که شفاف نیست محل خرج آن کجا بوده است؟ همچنین بودجه عمرانی تخصیص می‌یافته است در حالی که صرف هزینه‌های عمرانی نمی‌شده است.
او اضافه کرد: از سوی دیگر برخی رفتارها در اجرای بودجه شهرداری صورت گرفته که از اساس در تضاد با اصول اولیه بودجه‌نویسی است. شهرداری نزدیک به ۴۰ شرکت داشته است و تاکنون برخلاف اصول اولیه بودجه نویسی آن را تهاتر می‌کردند، به این معنی که هر یک درآمد داشتند پول را خرج و مازاد را به حساب شهرداری می‌ریختند یا اگر از شهرداری کمک می‌گرفتند در حالی‌که اولین اصل بودجه این است که همه درآمدها باید به یک حساب واریز شود و از آنجا خرج شود. امسال برای اولین بار خزانه داری کل در شهرداری تاسیس شده و هنوز هم با مقاومت‌هایی درباره آن رو به رو هستیم.
وی همچنین بیان کرد: کاهش سهم درآمدهای غیر نقدی از جمله دیگر برنامه‌های ما بوده است. باید بتوانیم اموال خود را بگذاریم و بفروشیم و پولش را به خزانه بریزیم و از آن خرج کنیم.
میرزایی ادامه داد: ما محدودیت‌هایی هم داشتیم. امسال طبق برنامه ششم توسعه ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ میلیارد تومان از حجم بودجه شهرداری کم شده است. نمی‌دانم نگاه ضد تهران چرا وجود دارد؟ بخش عمده‌ای از هزینه‌های مربوط به تهران مربوط به هزینه‌های پایتختی است نه هزینه‌های کلان شهری که باید منابع آن تخصیص داده شود وگرنه شهر با مشکلات عدیده‌ای رو به رو خواهد شد.
وی سخنانش را با انتقاد از هولگرام‌های شهرداری در گذشته ادامه داد و گفت: این‌ها ابزارهای مالی غیر قانونی بودن که شهرداری تهران آن را اختراع کرده بود. در هیچ‌جا هم مجوزی دریافت نکرده بود. هشت کارگزاری در تهران انتخاب شده بود که وابسته به نهادهای خاص بود. این هولوگرام‌ها را صادر می‌کردند که نجفی جلوی آن را گرفت و نجفی همچنین فروش طرح تراکم خارج از طرح تفصیلی را ممنوع کرد. اکنون مجوزهای گرفته شده برای تراکم بعضا برای مواردی است که ظرفیت ۱۱ طبقه دارند ولی شهرداری به آن‌ها مجوز ساختن ۳۰ طبقه داده است.
معاون شهردار تهران به پر هزینه اداره شدن شهر تهران در گذشته هم اشاره و اظهار کرد: شهرداری پیشین طی ۱۲ سال ۱۸۵ هزار میلیارد تومان هزینه کرده است. به قیمت سال ۱۳۹۵ برای هر سال ۲۴ هزار میلیارد تومان هزینه کرده است. در عین حال مدام گفته می‌شود ما مترو، پارک و غیره ساختیم. سوال این است که به چه قیمتی این‌ها را ساختید؟