هادی حق شناس

آمريکا به‌عنوان يک اقتصاد برتر در جهان مطرح است و انتخابات در اين کشور و اينکه چه کسي رئيس‌جمهور باشد، بر روابط بين‌الملل اثرگذار خواهد بود. به عنوان يک مثال ساده در اين‌باره مي‌توان به اينکه اگر ترامپ راي نمي‌آورد، آمريکا از کنفرانس آب و هواي پاريس، يونسکو و برجام خارج نمي‌شد، اشاره کرد که موضوعاتي بديهي در چهار سال گذشته است که شاهد بوده‌ايم. حتي شايد اگر ترامپ نبود، بسياري از کشورهاي عربي به عادي‌سازي روابط خود با اسرائيل نمي‌پرداختند يا چنين اتفاقي حداقل به اين زودي‌ها نمي‌افتاد. درخصوص‌ ايران راهبرد بلندمدت، شايد اتفاقي نيفتاد اما به‌نظر مي‌رسد در کوتاه‌مدت انتخاب هريک از آنها مي‌تواند اثرگذار باشد. همچنان که ترامپ در دور قبلي انتخابات گفته بود چنانچه رئيس‌جمهور شود از برجام خارج مي‌شود و عملا هم چنين کرد؛ امروز جو بايدن گفته اگر انتخاب شود، به برجام برمي‌گردد. اگر ترامپ به وعده خود عمل کرد، به نظر مي‌رسد که جو بايدن هم بايد به اين وعده خود عمل کند. حال فرض کنيم که چنين بشود، طبيعي است که اگر آمريکا به برجام برگردد، روابط اقتصادي و فروش و نفت و صادرات و وارداتمان به روال عادي برمي‌گردد. حال سوال اين است که اگر روابط تجاري، بازرگاني و ارزي به روال عادي برگردد، تاثيري بر اقتصاد ايران نخواهد داشت؟ طبيعي است پاسخ اين است که اثرگذار خواهد بود. البته بخشي از مشکلات اقتصاد مثل نرخ تورم دورقمي 40 سال گذشته يا پايين بودن بهره‌وري يا پايين بودن نرخ سرمايه‌گذاري يا در برخي موارد عدم شايسته‌گزيني به داخل کشور برمي‌گردد و اين يک موضوع پرواضح است که بخش عمده‌اي از اقتصاد ايران به داخل اتکاء دارد و اگر در همه زمينه‌ها تصميمات کارشناسي مي‌گرفتيم قطعا امروز اقتصادمان دستاوردهاي بهتري داشت که البته مشمول همه ادوار گذشته مي‌شود. ولي اين را هم نبايد از ياد ببريم که وقتي تحت تاثير يک متغير خارجي قرار مي‌گيريم، عوارض آن متغير را بايد پذيرفت. همچنان که امروز همه عوارض متغير ويروس کرونا را مي‌پذيرند و مي‌گويند که ويروس کرونا منجر به اين شد که بخش خدمات از جمله هتلداري و رستوران‌ها و حمل‌ونقل با کاهش فعاليت‌ها مواجه شوند و اشتغال در اين بخش کم شده و رشد اقتصادي منفي ايجاد کرده است و به‌وضوح همه کشورها اين را مي‌پذيرند و براي آن بسته‌هاي حمايتي تجويز مي‌کنند، به نظر مي‌رسد تحريم‌هاي ظالمانه آمريکا بيش از ويروس کرونا بر اقتصاد ايران اثر گذاشته است. حال به هر دليلي اين عامل کمرنگ بشود، عوارض آن هم کمرنگ خواهد شد. وقتي يکي از کانديداها مي‌گويد که به برجام برمي‌گردد؛ حداقل همين يک کار اگر انجام بگيرد، طبيعي است که عوارض برجام هم کم خواهد شد. لذا در کوتاه‌مدت انتخاب بايدن مي‌تواند عوارض خروج برجام را به حداقل برساند و از اينکه بگذريم، يک کينه اعتقادي هم نسبت به ترامپ داريم و يادمان نمي‌رود که سردار سليماني با دستور اين ملعون به شهادت رسيد. لذا طبيعي است که برايمان مهم است هم به لحاظ اعتقادي و هم به لحاظ خروج از برجام، ترامپ اين دور حذف شود و راي نياورد. لذا در يک جمع‌بندي کلي به‌نظر‌مي‌رسد پيروزي جو بايدن هم براي دنيا مطلوب‌تر باشد و هم براي روابط بين‌الملل کشورهاي منطقه گرچه ممکن است مثلا براي اسرائيل يا برخي کشورهاي ديگر، حتي کشورهاي عربي منطقه استمرار رياست‌جمهوري ترامپ به نفعشان باشد. درمجموع به‌دليل اينکه رفتار ترامپ در چهار سال گذشته هيچگاه قابل پيش‌بيني نبود و باز اگرانتخاب بشود، باز قابل پيش‌بيني نخواهد بود، يعني هميشه با يک نااطميناني، عدم اطمينان يا عدم قطعيت مواجه خواهيم بود از اين منظر اينکه چه کسي برنده انتخابات آمريکا باشد، مي‌تواند مهم تلقي شود.

منبع: آرمان ملی