استاد ایرانی‌الاصل اقتصاد دانشگاه بولونیای ایتالیا با تشریح راه درمان معضل «نفرین منابع» در ایران، به ارائه نسخه‌ای ۵ بندی برای بهبود اقتصاد ایران پرداخت.

به گزارش خبرگزاری فارس، علیرضا نقوی از نوامبر 2008 استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه بولونیا ایتالیا و استاد مهمان دانشگاه جان هاپکینز بوده است.

وی همچنین مشاور در سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) است.

نقوی در سال 2000 مدرک کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه کنستانز (آلمان) و دکترای اقتصاد خود را در سال 2004 از دانشگاه کالج دوبلین (ایرلند) دریافت کرده است.

او در سال‌های 2005-2003 در دانشگاه اقتصاد پاریس (فرانسه) عضو پژوهش‌های فوق دکترای CEPR (مرکز پژوهش‌های سیاست‌گذاری‌های اقتصادی) بوده و در دانشگاه‌های زیادی از جمله مدرسه اقتصاد نروژ (نروژ، 2007)، دانشگاه کوب (ژاپن، 2008)، دانشگاه نیو ساوت ویلز (استرالیا، 2010)، دانشگاه لیل 1 (فرانسه، 2010) و دانشگاه سینیکا (تایوان، 2011، 2012 و 2013) پژوهشگر مهمان بوده است.

او در مجلات بین‌المللی بسیاری مقاله چاپ کرده است.

وی هم‌چنین در سال‌های 2012-2009 پروژه‌ بزرگ پژوهش اتحادیه اروپایی را با نام INGENIUS (تاثیر شبکه‌ها، جهانی‌شدن و تعامل آن‌ها با استراتژی‌های اتحادیه اروپا) مدیریت کرده است که شامل 7 کشور اروپایی و 4 کشور نوظهور بود.

زمینه‌های پژوهشی او شامل توسعه و تجارت بین‌الملل، نوآوری تکنولوژی،  اقتصاد سیاسی و اقتصاد مذهب است.

پژوهش‌های کنونی او به طور خاص بر تجارت بین‌الملل و مهاجرت، حقوق مالکیت معنوی و نوآوری، مذهب و نهادها متمرکز است.

وی بر این باور است که ایران دچار مشکلی به نام نفرین منابع شده که برای رهایی از آن باید از یک اقتصاد تک بعدی نجات یابد که لازمه آن نیز سرمایه گذاری در بخشهای مختلف اقتصادی و نیز توجه به تولید و کشاورزی است.

او با تأکید بر اینکه بهبود اقتصادی ایران در گرو نوآوری است، به مزیتهای موجود در ایران به عنوان یک کشور مستقل به لحاظ اقتصادی اشاره کرده و معتقد است که ایران باید با بهره گیری از گزینه‌هایی که این شرایط برای آن فراهم کرده به قواعد اسلامی بیش از پیش توجه کند.

دیگر نظرات این اقتصاددان ایرانی را در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارسدر ادامه می‌خوانید.

خبرگزاری فارس: عمده ترین مشکل اقتصادی ایران را چه می دانید؟

نقوی: ایران دچار مشکل شناخته‌شده «نفرین منابع» است، به عبارتی افزایش بهره‌برداری از منابع طبیعی که منجر به سیر نزولی دیگر بخش‌های تولیدی می‌شود. متاسفانه ما اقتصادی تک بعدی داریم و به همین دلیل در صورت تحریم، به میزان بیشتری در معرض آسیب دیدن قرار می‌گیریم. در نتیجه ما باید سرمایه‌گذاری در بخش‌های دیگر را تشویق و تسهیل کنیم. این کار لزوما مختص به بخش صنعتی نیست و در واقع می‌توان از بخش کشاورزی آغاز کرد، بخشی که ما کم‌کم قدرت خود بر آن را از دست می‌دهیم.

خبرگزاری فارس: برای حل این مشکلات چه راهکاری پیشنهاد می‌کنید؟

نقوی: من فکر می‌کنم راه‌حل مشکلات کنونی ایران چیزی بیش از تغییرات سیاست‌های پولی سنتی است. برای مثال دیدیم که افزایش ناگهانی ارزش دلار در ایران طبق انتظار تاثیر مثبتی بر صادرات نداشت. به نظر من «نوآوری» واژه‌ای کلیدی است که به بهبود اقتصادی ایران کمک می کند. ما از مرزهای تکنولوژی فاصله زیادی داریم و برای تبدیل به بازیگری برجسته در زمینه علوم و تکنولوژی در منطقه خاورمیانه باید بسیار تلاش کنیم.

خبرگزاری فارس: برای تحریک این پیشرفت باید چه کرد؟

نقوی: اولین فکری که به ذهن می‌آید استفاده کافی و مناسب از درآمدهای نفتی برای سرمایه‌گذاری در پژوهش و توسعه است. این درآمدها را می‌‌توان برای رشد پژوهش و توسعه از طریق یارانه‌ها استفاده کرد. تنها زمانی می‌توان به رشدی ثابت دست یافت که درآمدهای نفتی به جای فعالیت‌های «غرض‌ورزانه» مانند رانت‌جویی صرف سرمایه‌گذاری‌های سازنده شوند. پدیده‌ رانت‌جویی معمولا در اقتصاد کشورهایی رخ می‌دهد که تنها به منابع طبیعی خود متکی هستند. اولین ایده‌ای که هر اقتصاددانی برای تحقق این رشد ثابت پیشنهاد می‌کند، تشویق سرمایه‌گذاری و کسب و کارهای کوچک است. هرچند در مورد اقتصاد ایران راه حلهای دیگری نیز وجود دارد. به نظر من در ایران دولت می‌تواند با دخالت محتاطانه نقش عمده‌ای در این رشد داشته باشد. به دلیل استقلال ایران،گزینه‌های امکان‌پذیری در این کشور وجود دارند که در هیچ کجای جهان دیده نمی‌شوند. برای مثال، نمی‌توان همین فرآیند را برای مشکلات اقتصادی کنونی در ایتالیا پیشنهاد کرد، زیرا این کشور به نظام اقتصادی اتحادیه اروپا وابسته است.

خبرگزاری فارس: به گزینه‌های نادری برای پیش روی یک ایران مستقل به لحاظ اقتصادی اشاره کردید، ممکن است، با مثالی این موضوع را شفاف‌تر سازید؟

نقوی: برای مثال ممکن است دیگر منابع درآمد، مقدمه‌ای برای سیستم مالیات تصاعدی تثبیت‌شده و رسمی باشند. می‌توان از همین سیاست به منظور توزیع مجدد درآمد برای جمعیت زیر خط فقر استفاده کرد. به نظر من، با به کار گرفتن قواعد اسلامی در سیستم اقتصادی خود می‌توان خیلی بهتر به این امر دست یافت و ایجاد انگیزه برای وقف مال امکان انجام این کار را بسیار بهتر فراهم می‌کند. آن بخش از جامعه با ثروت بیشتر از حد متوسط می‌توانند توزیع‌کنندگان اصلی سرمایه‌ انسانی مورد  نیاز برای پژوهش و توسعه در ایران باشند.

منبع: فارس، گفت وگو از مریم سلیمی