استاد دانشگاه علامه طباطبایی
در جهان از اقتصاد مقاومتی با عنوان تاب‌آوری اقتصاد در برابر تنش‌ها و فشارها یاد می‌شود؛ اینکه یک کشور تا چه اندازه می‌تواند در مقابل شوک‌ها و فشارهای اقتصادی دشمنان طاقت بیاورد. طبیعتاً هر اقتصادی بسته به پتانسیل‌های موجود تا حد معینی توان تاب‌آوری در برابر فشارهای داخلی و خارجی را دارد و هر قدر این توان بیشتر باشد استوارترخواهد بود. اما کلید این تاب‌آوری را در کشور ما می‌توان در میان 24بند سیاست‌های ابلاغی رهبر معظم انقلاب جست‌و‌جو کرد. قطعاً اگر آنچه را در فرمایشات رهبر معظم انقلاب و 24 بند سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی آمده است در اولویت کار قرار دهیم و برنامه‌ها و اقداماتی که در راستای هر بند این سیاست صورت می‌پذیرد، مستمر و مداوم و طی سال‌های متمادی دنبال کنیم نتیجه این سیاست‌ها را به وضوح در تمام ابعاد اقتصاد خواهیم دید. به عنوان مثال یکی از بندها صراحتاً به بحث توزیع و قیمت‌گذاری و نظارت بر بازار اشاره دارد که اگر به طور مداوم به این بند بپردازیم در شرایط شلوغی بازار نظیر بازارهای نوروزی مشکلات ساختاری این بخش کم‌تر خواهد شد. به این ترتیب نه در حق مصرف‌کننده اجحاف خواهد شد و نه در حق تولید‌کننده که در نهایت این به معنای مقاوم‌سازی اقتصاد است.
به عبارت دیگر در بند بیست و سوم ابلاغیه رهبر معظم انقلاب به صراحت یکی از الزامات تحقق اقتصاد مقاومتی را شفاف و روان‌سازی نظام توزیع و قیمت‌گذاری و روزآمدسازی شیوه‌های نظارت بر بازار برشمرده است؛ سیاستی که به طور غیر مستقیم به حذف یکی از آفات اقتصاد یعنی رانت‌های موجود در بازار اشاره می‌کند. متأسفانه از قدیم تاکنون در ایران این‌گونه بوده است که بیشترین سود نصیب دلالان شود و تولید‌کننده و مصرف‌کننده متضرر شوند. در تمام این سال‌ها دولت نیز حفظ حقوق مصرف‌کننده را به حقوق تولید‌کننده ترجیح می‌داد و این به ضرر تولید بود. اکنون که قرار است دیگر با چنین وضعیتی مواجه نشویم و اقتصاد را مقاوم‌سازی کنیم باید حمایت از تولید، مبارزه با رانت‌خواری و دلالان از طریق شفاف‌سازی و روان‌سازی نظام توزیع و قیمت‌گذاری در سرلوحه اقدامات دولت قرار گیرد. خوشبختانه اخیراً دولت در چندین مورد با دخالت در بازار و کاهش واسطه‌ها سیستم توزیع را تا حدی مهار کرد. دخالت در بازار مرغ و پرتقال از آن جمله آن هستند. اما این اقدامات کافی نیست و باید با راهکاری اصولی به سازماندهی بازار پرداخت. تنها در این صورت است که ما می‌توانیم از تولید حمایت و از متضرر شدن مصرف‌کننده جلوگیری کنیم.
باید در نظر داشت شفافیت نظام قیمت‌گذاری نه تنها می‌تواند از سوداگری در بازار جلوگیری کند بلکه می‌تواند به تولید و جذب سرمایه گذاری‌ها نیز کمک کند که در نهایت این همان مقاوم‌سازی اقتصاد است. در نظارت باید شیوه‌های نوین را جایگزین شیوه‌های منسوخ کرد و بیش از همه بازار را به سمت رقابتی شدن هدایت کنیم تا مجال تخلف پیش نیاید و بعد از آن برای نظارت دقیق‌تر باید در دل بازار از خود اصناف کمک گرفته شود. از سویی می‌توان از پتانسیل مردم برای کنترل بازار کمک گرفت. قطعاً نظارت دولتی دیگر کافی نیست. البته در این خصوص نیز در طول یک سال گذشته اقداماتی صورت گرفته است اما بازهم کافی نیست و ما راهی طولانی پیش رو داریم. اگر قرار است این بند اقتصاد مقاومتی محقق شود باید بیش از هر کاری یک برنامه‌ریزی دقیق داشته باشیم. در این راستا باید تولید آتی به درستی برآورد شود و بازار را بخوبی شناسایی کنیم. تنها از این طریق است که در تولید، قیمت گذاری، توزیع و نظارت شفاف‌سازی رخ خواهد داد.
منبع: روزنامه ایران