15 بهمن هر سال،سالروز شروع به کار بورس اوراق بهادار ایران است.بورسی که با تخته سیاه و گچ آغاز به کار کرد و هم اکنون از آخرین تکنولوژی ها استفاده می کند، اما به رغم سپری شدن 46 سال از عمر آن هنوز به بلوغ کامل نرسیده است.

امروز 15 بهمن سال 1391 مصادف با جشن تولد 47 سالگی بورس ایران است. بورسی که درست 46 سال پیش و دقیقا"ساعت 11 صبح 15 بهمن 1346 با عرضه و معامله سهام بانک توسعه معدنی و صنعتی متولد شد و از آن زمان تاکنون با فراز و فرودهای متعدد و تعطیلی چند ساله و دوره های مختلف مواجه شده است.

با داد و ستد محدود سهام این دو شرکت بود که عملا بازار سهام کشور با تخته سیاه و چرتکه و دفتر و دستک شروع به کار کرد و تا سال 1357 از 102 شرکت پذیرایی کرد.با ورود دو شرکت بانک صنعت ومعدن و نفت پارس با مجموع 2.6 میلیارد ریال فعالیت بورس اوراق بهادار تهران عملا آغاز شد و تا سال 1356 این تعداد به 102 شرکت افزایش یافت.

این بورس بعد از انقلاب و با پیگیری های مستمر نخستین دبیرکل سازمان بورس قدیم یعنی رجایی سلماسی، به مانند کودکی نوپا حرکت کرد. در ادامه هم تصویب قانون بازار اوراق بهادار در اول آذر 84 و سپس ابلاغ اجرای اصل 44 در خرداد 85 ، با تغییرات اساسی در ساختار و متغیرهای اصلی مواجه شد و با ابزارهای نوین مالی و سپس افزایش ارزش بازار و همچنین گسترش آن دربخش های کالایی و انرژی و غیره حرف های تازه ایی را به زبان آورد.

در این سیر تکاملی بازار سرمایه ایران،مدیران جوان سازمان بورس بدون شک نقش مهمی در تجدید حیات دوباره بورس و تفکیک دو حوزه اصلی یعنی حوزه های نظارت و عملیات داشتند و بعد از گذشت حدود 7 سال به چنان تجربه و شناختی رسیده اند که شاید خیال مسئولان ارشد نظام از مدیریت بازارسرمایه راحت باشد.اما از آنجایی که هیچ نکته و موضوعی نمی تواند کامل و 100 درصد درست باشد، انتقاداتی هم به برخی تصمیم گیری ها و رویه های حاکم در سازمان بورس وجود دارد که از طرف کارشناسان و فعالان به دفعات اعلام شده است.

این موضوع و عدم بکارگیری برخی رویه ها مانند نظام حاکمیتی شرکتی ، حساسیت به روند شاخص بورس، باقی ماندن مهمترین حوزه عملیات بازار سهام یعنی اداره نظارت بر ناشران بورسی و عدم واگذاری این حوزه مهم به دوشرکت بورس و فرابورس ( که کارکردی اجرایی دارند) ، پابرجا ماندن رویه هایی مانند محدودیت دامنه نوسان قیمت و توقف و بازگشایی گاه طولانی و ناگهانی نمادها ، عدم حضور اکثریت مردم در بازار سهام (مخصوصا" سهامداران فعال و نه صرفا" دارنده کد سهامداری آن هم برای تسهیلات مسکن)، تکیه اقتصاد بر بانک، سخت گیرهای گاه افراطی برای پذیرش شرکت های سهامی عام و سایر موارد موجب شده تا بورس اوراق بهادار به رغم سپری شدن 46 سال از عمرآن هنوز به بلوغ کامل نرسد.

این درحالی است که کشورهای دیگر با توجه به اهمیت بازار سهام در تامین منابع مالی و کنترل تورم جامعه همواره جایگاه ویژه‌ای برای بورس خود قایل بوده و به هر بهانه‌ایی سعی در تثبیت این بازار در حوزه‌های اقتصادی و افکار عمومی جوامع خود دارند اما هنوز بورس ایران نتوانسته به درجه ایی از بلوغ برسد که حداقل نیمی از مردم کشور را به خود جذب کند.

به هرحال در شرایطی باز هم به مانند سال های گذشته کسی و سازمانی و شرکتی شمعی و چراغی برای این بورس به ظاهر به بلوغ رسیده روشن نکرد که با توجه به ظرفیت های متعدد و پنهان بازار سرمایه ایران و در صورت انجام برخی اصلاحات و تغییرات و همچنین حضور شرکت های سرمایه گذاری استانی سهام عدالت، می توان در آینده شاهد حضور اکثریتی مردم و ارتقاء جایگاه بازار سرمایه در مناسبات اقتصادی و رسیدن به نقش ویژه یعنی کنترل و کاهش تورم بود.

منبع: فارس