ديدارهاي دبيركل اوپك در تهران «بي‌نتيجه» نبود

درست پس از آنكه خبر توافق روسيه و عربستان براي فريز نفتي و بازگشت قيمت نفت به سطوح قبلي، منتشر شد، وزير نفت عربستان در مصاحبه‌اي اعلام كرد كه اكنون نيازي به تثبيت سطح توليد نفت نيست. اين تناقض در رفتار و سخنان سعودي‌ها قيمت نفت را تا سطح ٤٧ دلار پايين كشيد. اين سوي آسيا هم دبيركل اوپك به تهران آمده و در ديدارهايي جداگانه با رييس‌جمهوري و وزير نفت ايران بر نياز به بازگشت قيمت نفت به سطوح قبلي تاكيد كرده‌اند. ديدار رييس‌جمهوري و وزير نفت ايران با دبيركل اوپك؛ توافق روسيه و عربستان درباره فريز نفتي؛ حمايت دوباره رييس‌جمهوري روسيه از ايران در مورد مساله فريز و استقبال كويت از توافق روسيه و عربستان. اينها همه تنها در يك روز و در آستانه نشست الجزاير رخ دادند؛ نشستي كه مي‌تواند بر سرنوشت بازار نفت جهان اثر بگذارد. نكته جالب آنكه پس از آنكه وزير انرژي عربستان، خلاف بيانيه مشتركي كه با روسيه براي توافق بر فريز نفتي منتشر كرده بودند، سخن گفت، قيمت نفت از بالاترين بهايي كه در يك هفته گذشته تجربه كرده بود فاصله گرفت؛ بر همين اساس قيمت نفت در معاملات ديروز به ٤٧ دلار در هر بشكه كاهش پيدا كرد. ديروز باركيندو كه در تهران مهمان حسن روحاني بود، با اشاره به اينكه معتقديم در شرايط ناعادلانه بازار و قيمت نفت، همه كشورهاي صادركننده و حتي مصرف‌كننده نفت متضرر خواهند شد، گفته بود: بي‌ثباتي و كاهش قيمت نفت نه تنها به ضرر كشورهاي عضو است بلكه متناسب با هدف بزرگ حفظ محيط زيست در جهان هم نخواهد بود كه اميدواريم با تدبير، همكاري و هماهنگي اعضاي اوپك، قيمت نفت به شرايط با ثبات و عادلانه‌اي بازگردد. او تاكيد كرده كه جمهوري اسلامي ايران از هر اقدامي در راستاي ثبات بازار و بهبود قيمت نفت كه مبتني برعدالت، انصاف و رعايت سهميه عادلانه براي كشورهاي توليدكننده نفت باشد، حمايت خواهد كرد. رييس‌جمهوري ايران هم گفته است: امروز همه بايد هدف واحدي را دنبال كنيم و آن بازار متعادل و سهم عادلانه و منصفانه در ميان كشورهاي عضو است. «محمد سانوسي باركيندو» دبيركل جديد سازمان اوپك با تاكيد بر نقش سازنده و كليدي جمهوري اسلامي ايران در اوپك، گفته همه كشورهاي عضو اوپك بايد براي حل مشكلات، در مسير عدالت هماهنگ باشند.
ديدار با زنگنه
باركيندو پيش از روحاني با زنگنه ديدار كرده و پس از آن نسبت به موفقيت اجلاس سپتامبر مجمع بين‌المللي انرژي در الجزاير ابراز اميدواري كرد و گفت كه پس از سفر به قطر براي ديدار با محمد بن صالح الساده، رييس دوره‎اي اوپك و وزير صنعت و انرژي قطر، ايران را به عنوان نخستين مقصد سفرهاي خود به كشورهاي عضو اين سازمان درنظر گرفته است. باركيندو كه در سخنانش حمايت ايران در دبيركل شدنش نماي ويژه‌اي داشت، به ناكامي اوپك در انتخاب دبيركل در سه سال گذشته و آسيب اين مساله به وجهه اين سازمان در صنعت نفت جهان، اشاره كرد و گفت كه آقاي زنگنه براي دستيابي به اجماع در انتخاب دبيركل اوپك و متقاعد كردن ديگر كشورهاي عضو، تلاشي فراتر از انتظار داشت. باركيندو دوم ژوئن ٢٠١٦ (١٣ خردادماه) در نشست ١٦٩ اوپك به عنوان بيست و هشتمين دبيركل اين سازمان انتخاب شد، او پيش از برگزيده شدن به عنوان دبيركل اوپك، رييس شركت ملي نفت نيجريه بود. نشست غيررسمي كشورهاي عضو و غير عضو اوپك هم ٢٦ تا ٢٨ سپتامبر (پنجم تا هفتم مهرماه) در حاشيه نشست مجمع بين‌المللي انرژي (IEF) در الجزاير برگزار مي‌شود. او همچنين به دستاوردهاي صنعت نفت ايران، به‌ويژه خدمات به مردم در قالب گسترش شبكه داخلي توزيع گاز و پيشتازي ايران در صنعت پتروشيمي، هم اشاره كرد و گفت: شايد براي ناظران خارجي مشهود نباشد، اما شما عملكرد خوبي داشته‎ايد؛ به باور من، ايران مي‎تواند براي ديگر كشورهاي عضو اوپك الگو باشد. دبيركل اوپك درباره نشست احتمالي اعضاي اين سازمان در حاشيه اجلاس سپتامبر مجمع بين‌المللي انرژي در الجزاير، اعلام كرد: اين رويداد پيرو تصميم وزيران نفت و انرژي اوپك در نشست ماه ژوئن اين سازمان برگزار مي‎شود و نسبت به موفقيت اين نشست، اميدواريم.
ايران از ثبات بازار حمايت مي‌كند
همچنين وزير نفت پس از ديدار با باركيندو گفت: ايران از هر تصميمي كه از سوي توليدكنندگان براي بازگرداندن ثبات به بازار نفت گرفته شود، حمايت مي‌كند. وي با بيان اين مطلب درباره قيمت مناسب نفت در بازارهاي جهاني توضيح داد: قيمت مورد علاقه بيشتر اعضاي اوپك براي نفت ٥٠ تا ٦٠ دلار براي سبد نفتي اوپك است. زنگنه نفت ٥٥ دلاري را مناسب ارزيابي كرد و افزود: اين قيمت سبب مي‌شود، توليد نفت براي اعضاي اوپك افزون بر درآمدزايي مطلوب، اقتصادي و مفيد باشد و در عين حال رقباي آنها نتوانند توليد را بالا ببرند. زنگنه در ادامه با اشاره به اينكه اين نخستين سفر باركيندو به عنوان دبيركل به ايران است، تصريح كرد: ما كماكان از او در سمت جديدش حمايت مي‌كنيم. وزير نفت ايران با بيان اينكه در اين ديدار، مذاكرات خوبي درباره بازار نفت انجام شد، گفت: مواضع ايران در نشست غير رسمي اعضاي اوپك در الجزاير براي دبيركل تشريح شد، ضمن اينكه مذاكرات ايشان با برخي كشورها نيز به ما انتقال داده شد.
توافق روسيه و عربستان براي تثبيت
در چنين شرايطي، در سوي ديگر آسيا، روسيه و عربستان درباره اقدام مشترك براي تثبيت قيمت‌هاي جهاني نفت‌خام به توافق رسيدند. خبرگزاري فرانسه از هانگژو چين گزارش داده كه عربستان و روسيه، بزرگ‌ترين توليدكنندگان نفت جهان كه به دنبال بهبود اوضاع بازار و قيمت‌هاي جهاني نفت خام هستند، اعلام كرده‌اند كه درباره يك اقدام مشترك براي بازگرداندن ثبات به قيمت و بازارهاي جهاني نفت خام، توافق كرده‌اند. وزيران انرژي عربستان و روسيه در بيانيه‌اي مشترك پس از مذاكرات در چارچوب نشست گروه ٢٠ در چين، بر اهميت ويژه گفت‌وگوهاي سازنده و همكاري نزديك ميان بزرگ‌ترين كشورهاي توليد‌كننده نفت با هدف حمايت از ثبات بازار نفت و تضمين ثبات سرمايه‌گذاري‌هاي بلندمدت در بخش‌هاي افزايش ظرفيت توليد نفت خام تاكيد كردند. در اين بيانيه آمده است كه وزيران انرژي عربستان و روسيه براي دستيابي به اين هدف، با اقدام مشترك يا همكاري با ديگر كشورهاي توليد‌كننده نفت و همچنين تشكيل يك گروه ناظر مشترك براي توصيه براي پيشگيري از نوسان‌هاي قيمت‌هاي نفت، توافق كرده‌اند. به هر حال جزييات اندكي از اين توافق در اين بيانيه آمده است و اين بيانيه در حالي منتشر مي‌شود كه تنها چند هفته تا نشست مجمع جهاني انرژي (آي يي اف) در الجزاير با حضور كشورهاي عضو و غيرعضو اوپك مانده است. در اين ميان ولاديمير پوتين، رييس‌جمهوري روسيه هم در ملاقات روز يكشنبه (١٤ شهريور ماه) با محمد بن سلمان، معاون وليعهد عربستان در حاشيه اجلاس گروه ٢٠ در هانگ‍ژو چين گفته بود: مسكو و رياض براي حل معضل مازاد عرضه نفت خام در جهان و توليد بيش از حد نياز بازار كه به كاهش قيمت‌ها در دو سال گذشته منجر شده است، همكاري خواهند كرد.
موضع‌گيري وزير انرژي روسيه
خبرگزاري اينترفاكس روسيه هم به نقل از الكساندر نواك، وزير انرژي روسيه، اين بيانيه را نشانگر آغاز دوره تازه همكاري‌ها ميان روسيه و عربستان توصيف كرد. وزير انرژي روسيه گفت: بيانيه مشترك و توافق ميان مسكو و رياض اهميت بسيار زيادي براي بازارهاي جهاني نفت خام دارد. نواك كه براي شركت در نشست سران جي ٢٠ در هانگجو چين حضور دارد، گفته كه معتقديم ايران بايد فرصت افزايش توليد نفت را به سطح قبل از تحريم‌ها داشته باشد. وي در گفت‌وگو با خبرگزاري روسيا سگودنيا، تصريح كرده است: اميدواريم كشورهاي عمده توليد‌كننده نفت عضو يا غيرعضو اوپك با هماهنگي و انسجام در بازار نفت حركت كنند.
استقبال كويت از توافق
در اين ميان سرپرست وزارت نفت كويت اعلام كرد كه تلاش مشترك مسكو و رياض براي تثبيت بازار نفت به افزايش قيمت اين كالا كمك مي‌كند. پس از آنكه امارات روز دوشنبه، از همكاري مسكو و رياض در تثبيت بازارهاي جهاني نفت حمايت كرد، كويت، ديگر عضو شوراي همكاري خليج فارس هم اين اقدام مشترك عربستان و مسكو را مثبت خواند. «انس صالح»، سرپرست وزارت نفت كويت، در بيانيه‌اي گفت: اين رايزني‌ها ميان توليدكنندگان عمده نفت نشان‌دهنده توجه خاص آنها به تحولات بازار نفت است. او تصريح كرد كه گفت‌وگوي ميان عربستان و روسيه در حاشيه اجلاس گروه ٢٠ و همكاري آنها براي تثبيت بازار نفت به افزايش قيمت نفت كمك خواهد كرد.
دفاع دوباره پوتين از سياست ايران
رييس‌جمهور روسيه هم دوباره اعلام كرده كه برنامه ايران براي بازگرداندن توليد نفت خود به سطح پيش از تحريم‎ها، منصفانه است. وي پيش‌تر هم از سياست نفتي ايران دفاع كرده بود. رويترز از چين گزارش داده كه ولاديمير پوتين اعلام كرده است: منصفانه است كه ايران توليد نفت خود را به سطحي برساند كه پيش از تحريم‎ها وجود داشت. با اين همه، وي اعلام كرد كه به اعتقاد وي، سطح كنوني قيمت نفت در بازارهاي جهاني منصفانه نيست. رييس‌جمهور روسيه همچنين اعلام كرد با وجود ناعادلانه بودن قيمت‎هاي كنوني، اين كشور از وضع كنوني بازار خرسند است. اكنون نيازي به تثبيت نيست
با اين همه وزير انرژي عربستان اعلام كرده كه با توجه به بهبود وضعيت بازار نفت، اكنون نيازي به محدود كردن سطح توليد نيست. به گزارش شبكه خبري بلومبرگ، خالد الفالح، وزير انرژي، صنايع و منابع معدني عربستان، روز دوشنبه پس از امضاي توافق با روسيه گفت: اكنون نياز به تثبيت سطح توليد نفت نيست؛ اين تصميم گزينه مناسبي است، اما با توجه به بهبود تدريجي بازار نفت، اين اقدام امروز ضروري به نظر نمي‌رسد. قيمت جهاني نفت در پي اعلام همكاري وزيران نفت روسيه و عربستان و اميد به توافق ميان اين دو كشور براي تثبيت سطح توليد، بيش از پنج درصد افزايش يافت. خالد الفالح توافق مسكو و رياض را مهم خواند و ابراز اميدواري كرد همكاري دو طرف در اين زمينه ادامه يابد. وي همچنين گفت: عربستان و روسيه براي تثبيت بازارهاي جهاني نفت گزينه‌هاي مختلف، از جمله فريز مشترك سطح توليد را بررسي كردند.

منبع: اعتماد