سحر آزاد
قیمت که به دومیلیاردو ٩٥٠ میلیون تومان می‌رسد سکوت تالار با دست‌زدن‌های حضار شکسته می‌شود. همه منتظر یک عدد رند هستند، سه میلیارد تومان که روی مانیتور تالار ثابت و چکش حسین پاکدل روی میز کوبیده می‌شود، نقاش ایرانی بار دیگر رکورد خود را می‌شکند.
پنجمین حراج تهران جمعه‌شب، هفتم خرداد در هتل پارسیان آزادی برگزار شد. این دوره تفاوتی با چهار حراج دیگر داشت. رضا کیانیان که سال قبل با حراج تهران خداحافظی کرد، جای خود را به حسین پاکدل داد. البته پاکدل در حراج سال گذشته بخش کلاسیک را چکش زد تا تجربه اجرا در بخشی از این برنامه را کسب کند و در این دوره اجرای تمام حراج را برعهده داشت.
تالار حراج این‌بار زودتر از سال‌های قبل پر شد و بسیاری به صورت ایستاده مراسم را تماشا می‌کردند. قرار بود برنامه ساعت ١٨ آغاز شود که با اندکی تأخیر، حسین پاکدل، بازیگر تئاتر و تلویزیون و عوامل اجرائی به روی صحنه آمدند. هرچند حراج به آثار تجسمی اختصاص داشت اما این فضا مانع از آن نشد که هنرمندان این رشته نگاهی به دستاوردهای سینمای ایران داشته باشند همچنان‌که پاکدل سخنان خود را با اشاره به موفقیت‌های اخیر فیلم «فروشنده» آغاز کرد: «پنجمین حراج تهران در هفته‌ای آثار کلاسیک و مدرن را به حراج می‌گذارد که سینمای ایران با دریافت دو جایزه از جشنواره کن افتخاری برای ایران رقم زد. با این‌چنین اتفاقاتی امیدواریم بتوانیم سهم خودمان را از گردش مالی عرصه فرهنگ و هنر به دست آوریم».
او برگزاری این حراج را در ایجاد چرخه مالی مؤثر دانست: «با برگزاری چهار دوره حراج در عرصه هنرهای تجسمی تحولی ایجاد شده که در ۱۰ سال آینده این حرکت شتابنده کشور را در این عرصه با سرعت نور رو به جلو می‌برد. در این دوره برگزارکنندگان مجبور شدند در کهکشانی از آثار شاخص تجسمی ٨٠ اثر شاخص را انتخاب کنند».
پاکدل همچنین از رضا کیانیان که در حراج سال‌های قبل حضور داشت، یاد کرد و بعد از آن با اولین تابلوی حراج که به ناصر اویسی تعلق داشت، رسما حراج را شروع کرد. این تابلوی بدون عنوان که رقم کمینه و بیشینه آن ٦٠ و ٨٠ میلیون تومان برآورد شده بود، از قیمت پایه ٥٠ میلیون تومان آغاز شد که در نهایت الناز شاکردوست، بازیگر سینما این اثر را به قیمت ٩٥ میلیون تومان خرید. همچنین به‌غیراز شاکردوست دیگر چهره‌های هنر مانند پری صابری و آنا نعمتی، شهرداد روحانی و پیروز ارجمند ،مدیر سابق دفتر موسیقی وزارت ارشاد، حضور داشتند. علی دایی، فوتبالیست شناخته‌شده ایرانی مانند سال گذشته از دیگر حاضران این جمع بود و در کنار آنها باید به مسئولان دولتی مانند علی جنتی، وزیر ارشاد، علی مرادخانی، معاون هنری وزارت ارشاد، شاه‌مرادی؛ دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور و دیگر اهالی فرهنگ مثل سیدمحمد بهشتی و مرتضی کاظمی اشاره کرد.
پیشنهاد به هیأت دولت
وزیر ارشاد که پس از برگزاری حراج به میان خبرنگاران آمده بود درباره تأثیر چنین برنامه‌هایی گفت: «به نظرم برپایی این حراج کار ارزنده‌ای است؛ کمک می‌کند تا هنرمندان تشویق شوند و کارهای فاخر خلق کنند؛ ضمن اینکه از کار هنرمندان خصوصا کسانی که درگذشته‌اند و اسمشان ماندگار شده است، تقدیری می‌شود».
جنتی افزود: «ما تابلوهایی در کشور داریم که در حراج‌های معتبر جهانی ازجمله کریستیز با قیمت بالایی عرضه می‌شوند که این نشان از ارزش مادی و معنوی آثار دارد. در این سال‌ها که حراج تهران درحال برگزارشدن است، احساس می‌شود در داخل کشور خریدار تابلوها بیشتر شده است و باید به جایی برسیم که به‌جای اینکه طلا و جواهر برای همدیگر هدیه ببریم آثار هنری هدیه ببریم».
او سپس به پیشنهادی که به هیأت دولت ارائه کرده است، اشاره کرد: «به هیأت دولت هم پیشنهاد داده‌ایم تا وقتی به خارج از کشور می‌روند و قرار است برای همتایان خود هدیه‌ای ببرند آثار هنری ایران را هدیه ببرند. من معتقدم هرکس تمکن مالی دارد بهترین هدیه‌ای که می‌تواند به کسی بدهد یک اثر هنری است. به‌تدریج باید تابلوهای هنری ما، غیر از اینکه معرف هنر ماست، ارزش مادی هم پیدا کند».
یادی از پرویز کلانتری
در این دوره ٧٩ اثر در دو بخش مدرن و کلاسیک شامل نقاشی واقع‌گرا، نگارگری نوین و قهوه‌خانه‌ای ارائه و برخلاف دوره‌های پیشین آثار هنرمندان جوان و معاصرتر به حراج دیگری موکول شد. در دوره قبل ١٢٦ تابلو فروش رفته بود و با آنکه تعداد آثار امسال در مقایسه با سال قبل کمتر بود اما مجموع فروش حراج بالاتر بود و در مجموع ٢٥میلیاردو ٣٦٢ میلیون تومان حاصل این شب بود. شش اثر، بالای یک میلیارد تومان فروخته شدند که چهار اثر آن به هنرمندانی تعلق داشت که در قید حیات هستند اما همچون دوره‌های قبل که آثار سهراب سپهری بالاترین قیمت را به خود اختصاص می‌داد، در این دوره هم دو تابلو از این شاعر و نقاش ارائه شد که گران‌ترین قیمت پایه، تابلویی بدون عنوان از سپهری با کمینه دومیلیارد و بیشینه سه‌میلیارد تومان در ابعاد ١٢٠ در ١٨٠ سانتیمتر بود. سال گذشته نیز تابلوی سهراب سپهری با قیمت دومیلیاردو ٨٠٠ میلیون تومان رکورد حراج را شکست که امسال هم تابلوی دیگری از او به قیمت سه میلیارد تومان فروخته شد. البته بعد از فروش چند اثر، کش‌وقوس تابلوی بدون عنوان دیگری از سپهری با قیمت پایه ٨٠٠ میلیون تومان آغاز شد که در نهایت یکمیلیاردو ٥٥٠ میلیون تومان فروخته شد تا رتبه دوم چهارمین حراج تهران هم به خودِ این نقاش برسد. ٥٤ اثر نیز بالای یک‌صد میلیون تومان فروخته شدند.
در بخشی از مراسم هم وقتی نوبت به فروش اثر پرویز کلانتری، نقاش و تصویرگر شناخته‌شده ایرانی رسید، پاکدل از حاضران خواست که به احترام نقاش درگذشته از جای خود برخیزند و برایش دست بزنند: «هفته قبل یکی از بزرگ‌ترین هنرمندان تجسمی را از دست دادیم اما او تا همیشه همراه ماست. همه به افتخار او برخیزند و کف بزنند».
تابلو کلانتری ٣٢٠ میلیون تومان فروش رفت و در ادامه حراج هم نقاشی از یک گلدان، اثر منوچهر یکتایی، هنرمند ٩٤ ساله که به‌عنوان آخرین اثر روی میز حراج رفت یکمیلیاردو ٤٧٠ میلیون تومان چکش خورد. تابلویی از محمود فرشچیان در نخستین حضور در حراج تهران به رکورد یکمیلیاردو ٢٥٠ میلیون تومان دست یافت. این اثر «تعالی» نام داشت که با تکنیک اکریلیک روی مقوا در سال ١٣٨٣ خلق شده و دو نقاشیخط آبی‌رنگ «رقص آبی» اثر سیدمحمد احصایی و تابلو «ص+ ه+ ص» اثر حسین زنده‌رودی از دیگر آثاری بودند که بالای یک میلیارد تومان فروخته شدند.
هشت اثر، بالای ٥٠٠ میلیون تومان فروش رفتند. «خانواده سبز» منیر شاهرودی‌فرمانفرمایان، بانوی ٩٤ ساله که آیینه‌کاری و نقاشی پشت شیشه را تلفیق کرده، ٩٠٠ میلیون تومان چکش خورد. نقاشی «طبیعت بی‌جان» بهمن محصص که در سال ١٣٤٧ خلق شده ٨٥٠ میلیون تومان و نیز اثری از منصور قندریز، از بنیان‌گذاران سبک سقاخانه که در سال ١٣٤٣ خلق شده، ٨٥٠ میلیون تومان به فروش رسیدند. تابلوی «من و پرواز» اثر جلیل ضیاءپور از پیشگامان مدرنیست ایرانی، ٧٢٠ میلیون تومان، اثر بدون عنوانی از منوچهر یکتایی ٧٠٠ میلیون تومان، اثر بدون عنوانی از حسین زنده‌رودی ٦٥٠ میلیون تومان، نقاشی‌ای از حسین کاظمی ٥٥٠ میلیون تومان و نقاشی دوقطعه‌ای از آیدین آغداشلو از مجموعه خاطرات انهدام، سال صفر سال یک، ٥٠٠ میلیون تومان چکش خوردند. نقاشی شکار حیوانات علی‌اکبر صادقی، نقاشی انتزاعی از فریده لاشایی و نیز کاری از مسعود عربشاهی، هر سه روی عدد ٤٥٠ چکش خوردند. مجسمه‌ای از پرویز تناولی از سری دیوار ٤٠٠ میلیون تومان و اثری از مهدی ویشکایی که پرتره یک زن است ٣٦٠ میلیون تومان به فروش رسیدند. اثری از ابوالقاسم سعیدی ٣٠٠ میلیون تومان، سه اثر از پرویز تناولی، مسعود عربشاهی و ناصر عصار هر یک ٢٨٠ میلیون تومان، دو اثر از بهجت صدر به همراه اثری از کمال‌الملک هر یک ٢٦٠ میلیون تومان، سه اثر از جلیل رسولی، پروانه اعتمادی و حسین کاظمی هر یک ٢٤٠ میلیون تومان، سه اثر از جعفر پتگر، کوروش شیشه‌گران و نصرالله افجه‌ای هر یک ٢٢٠ میلیون تومان، سه اثر از ژازه تباتبایی، ناصر عصار و سیراک ملکونیان هر یک ٢٠٠ میلیون تومان، دو اثر از غلامحسین نامی و ژازه تباتبایی هر یک ١٩٠ میلیون تومان، دو اثر از محسن وزیری‌مقدم و سیدمحمد احصایی هر یک ١٨٠ میلیون تومان، نقاشیخط رضا مافی ١٦٠ میلیون تومان، دو اثر از لیلی متین‌دفتری و مهدی ویشکایی هر یک ١٤٠ میلیون تومان، اثری از حسین طاهرزاده و بهزاد تبریزی ١٣٠ میلیون تومان، پنج اثر از سونیا بالاسانیان، هوشنگ پزشک‌نیا، صداقت جباری، منیر شاهرودی‌فرمانفرمایان و هانیبال الخاص هر یک ١٢٠ میلیون تومان، دو اثر بهمن دادخواه و عیسی بهادری ١١٠ میلیون تومان و دو اثر از ایران درودی و هوشنگ پزشک‌نیا هر یک صد میلیون تومان چکش خوردند.
٢٥ اثر هم در پنجمین حراج تهران زیر یک‌صد میلیون تومان به فروش رسیدند: سه اثر از ناصر اویسی، کیخسرو خروش و علی‌محمد حیدریان هر یک ٩٥ میلیون تومان، نقاشی سیراک ملکونیان ٩٠ میلیون تومان، سه اثر از عبدالرضا دریابیگی، علی‌اکبر مزین‌الدوله و حسین ارژنگی هر یک ٨٥ میلیون تومان، دو اثر از حسین قوللرآقاسی و حسین محجوبی هر یک ٧٥ میلیون تومان، نقاشی‌ای از احمد اسفندیاری ٧٠ میلیون تومان، دو اثر از محمود جوادی‌پور و جواد حمیدی هر یک ٦٥ میلیون تومان، چهار اثر منوچهر نیازی، ابوالحسن صدیقی، علی‌اصغر پتگر و هادی هزاوه‌ای هر یک ٦٠ میلیون تومان، دو اثر از محمد مدبر و محسن سهیلی هر یک ٥٥ میلیون تومان، دو اثر از منصوره حسینی و میشا شهبازیان هر یک ٥٠ میلیون تومان، نقاشی علی رخساز ٤٤ میلیون تومان، نقاشی دیگری از احمد اسفندیاری ٤٢ میلیون تومان، نقاشی‌ای از جلال شباهنگی ٣٤ میلیون تومان، اثری از محمد ابراهیم جعفری ٣٢ میلیون تومان و نقاشی‌ای از حسینعلی ذابحی ٣٠ میلیون تومان.
در این حراج که ٨٠ اثر از ٦٥ هنرمند ارائه شد، تنها یک اثر به فروش نرسید و علیرضا سمیع‌آذر مدیر حراج تهران، با ابراز خرسندی بسیار از نتایج به‌دست‌آمده، اعلام آمادگی کرد که در چندروز آینده در قالب یک کنفرانس خبری، پنجمین حراج تهران را با اصحاب رسانه به تحلیل و بررسی خواهد نشست.
--------------------------------------
نیروی اصلی آثار سپهری عاطفه است
برگزاری حراج بزرگ تهران به‌وضوح تأثیر مثبت و خوبی در حوزه تجسمی ما دارد و خواهد داشت. در دو، سه روز برگزاری این نمایشگاه شاهد بودیم که افراد بسیار زیادی، به‌ویژه جوان‌ها و البته کسانی که خیلی درگیر این شاخه هنری نیستند، به دیدن آثار آمدند و با شکوه زیادی برگزار شد. درنتیجه برگزاری این حراج و البته پیش‌تر حراج امارات باعث شد تا تعداد گالری‌ها بیشتر، توجهات بسیاری به سمت آنها جلب و به‌نوعی رونق آنها بیشتر شود؛ اما مخرج مشترک همه این اتفاقات این است که توجه عموم مردم به مقوله هنر، به‌ویژه هنرهای تجسمی بیشتر جلب خواهد شد و تأثیر خوبی در کار هنرمندان این شاخه هنری خواهد داشت. خوشبختانه امسال هم آثار سهراب سپهری با استقبال خوبی مواجه شد. توجه‌کردن به آثار سهراب سپهری هم اتفاق جالبی است که هر سال شاهد آن هستیم. از نظر دلیل توجه‌کردن به آثارش باید گفت که شاعرانه‌بودن در آثار تجسمی او باعث جذب مخاطب می‌شود. این شاعرانگی در نقاشی‌ها و شعرهایش به‌خوبی حس می‌شود و در مجموع شخصیت دلپذیر او در آثار هنری‌اش هویدا است پس طبیعی است به هر اثر هنری‌ای از او که با عاطفه مردم سرو کار دارد اقبال و توجه شود. نیروی اصلی آثار سهراب سپهری عاطفه است و ایرانی‌ها هم بیشتر با این بخش سروکار دارند و ازاین‌نظر بیشتر درگیر آثار هنری می‌شوند درنتیجه توجه‌کردن به آثار سهراب سپهری خیلی دور از ذهن نیست. فروش بالای آثار او برای افرادی که علاقه‌مند به هنر هستند و مایل‌اند تا با پرداخت مبلغ زیادی آثار هنری‌ای را که به آنها علاقه دارند، داشته باشند، کم نیست و خوشحالم که به این حراج توجه شد.
منبع: شرق