بالاترین سهم مصرف برق در زمان پیک مصرف مربوط به بخش خانگی است بنابراین مشترکین پرمصرف خانگی اولویت اول در اصلاح تعرفه برق هستند که آثار مثبتی در پی دارد.

بالاترین سهم مصرف برق در زمان اوج مصرف مربوط به بخش خانگی است بر این اساس بخش خانگی با 50.8 درصد، اصلی‌ترین عامل شکل‌گیری اوج مصرف است. به همین دلیل در صورتی که درصد مساوی از بخش‌های مختلف به عنوان معیار کاهش اوج بار قرار بگیرد، بخش خانگی بیشترین تاثیر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ در کاهش توان مصرفی اوج بار را خواهد داشت.

پس از آنکه مشخص شد مشترکین خانگی بالاترین سهم در شکل‌گیری اوج مصرف را دارند باید دانست که آیا سهم همه مشترکین در این مسئله یکسان است؟

مسئولین وزارت نیرو اعلام کرده‌اند که 80 درصد از مشترکین خانگی مصرف متعادلی دارند و تنها 20 درصد از مشترکین هستند که الگوی مصرف نامتعارف و مسرفانه‌ای را در پیش گرفته‌اند و تحت عنوان مشترک پرمصرف می‌توان از آنها یاد کرد.

بر اساس آمار شرکت توانیر 20 درصد از مشترکین خانگی که تحت عنوان مشترکین پرمصرف شناخته می‌شوند، 42 درصد از مصرف برق در بخش خانگی را به خود اختصاص داده‌اند.

بنابراین با توجه به اوج بار 57 هزار مگاواتی تابستان سال جاری و مصرف تقریبا 50 درصدی بخش خانگی، مشترکین پرمصرف بیش از 10 هزار مگاوات از مصرف برق را شامل می‌شوند. برای درک اهمیت این میزان مصرف باید دانست علت خاموشی‌های سال گذشته کمبود تولید 5000 مگاوات برق بوده است.

به این ترتیب چنانچه این مشترکین نیز مانند سایرین مردم به صورت متعارف برق مصرف می‌کردند، حدود 5000 مگاوات از ظرفیت شبکه کاسته می‌شد و خاموشی برق اتفاق نمی‌افتاد.

آثار اصلاح تعرفه برق مشترکین پرمصرف خانگی

اصلاح تعرفه مشترکین پرمصرف خانگی مانند هر اقدام اقتصادی دیگر پیامدها و آثاری را به دنبال خواهد داشت که در ادامه به برخی از مهم‌ترین آنها به اختصار اشاره می‌شود:

اصلاح الگوی مصرف یا پرداخت هزینه مصرف نامتعارف

افزایش تعرفه برق مشترک پرمصرف، این مشترکین را با هزینه‌های واقعی مصرف‌شان روبه‌رو می‌کند و قاعدتا این موضوع، آنها را به سمت اصلاح الگوی مصرف در جهت استفاده بهینه از انرژی برق و کاهش اسراف ترغیب خواهد کرد.

اگر هم این مهم به هر دلیلی این اتفاق نیفتد، این مشترکین هزینه رفتار مصرفی ناصحیح خود را پرداخت کرده و کشور از این ناحیه، با دادن یارانه پنهان به مشترکین پرمصرف متضرر نمی‌شود. هر چند می‌توان با اعمال جریمه‌هایی برای مشترکین که حتی با پرداخت قیمت واقعی برق رفتار خود را اصلاح نمی‌کنند، احتمال وقوع چنین مواردی را کاهش داد.

بهبود وضعیت اقتصاد وزارت نیرو و صنعت برق

اقتصاد وزارت نیرو به دلیل عدم توازن هزینه‌ها و درآمدها به شدت در معرض خطر است. اصلاح تعرفه مشترکین پرمصرف می‌تواند بخشی از فاصله 40 تومانی تولید و فروش برق را پوشش دهد و امکان پرداخت بخشی از بدهی‌های وزارت نیرو را فراهم آورد؛ و یا حداقل از روند افزایش این بدهی‌ها بکاهد.

درواقع افزایش تعرفه برق مشترکین پرمصرف، یارانه پنهان هزاران میلیارد تومانی را به درآمد وزارت نیرو تبدیل خواهد کرد.

البته ذکر این نکته ضروری است که از سوی دیگر حتما باید وزارت نیرو برنامه منسجم و جامعی برای کاهش هزینه‌ها و کاهش حجم تصدی‌گری داشته باشد تا توازن درآمد و هزینه، زودتر محقق گردد. به بیان دیگر، هم باید تعرفه‌های برق برای مشترکین پرمصرف افزایش یابد و هم از هزینه‌ها کاسته شود.

جلوگیری از ایجاد نارضایتی عمومی

حساسیت‌های اجتماعی و نارضایتی مردم، همواره از سوی مسئولین به عنوان یکی از مهم‌ترین دلایل عدم اصلاح تعرفه‌های برق معرفی شده است. با این وجود، دولت عمدتا با افزایش سراسری تعرفه برق برای همه مردم، عملا این هزینه را به عموم مردم تحمیل می‌کند.

با افزایش هدفمند قیمت برق (تنها برای مشترکین پرمصرف) طبیعی است که نارضایتی در 80 درصد از مشترکین که مصرف متعادلی دارند، به وجود نخواهد آمد و این موضوع زمینه را برای تصمیم‌گیری در این حوزه ایجاد می‌کند.

افزایش عدالت اجتماعی و کاهش نابرابری

در حال حاضر مشترکین پرمصرف برق علی‌رغم مصرف بی‌رویه، همچنان از برق یارانه‌ای استفاده می‌کنند و بررسی‌ها نشان می‌دهد که 10 درصد از مشترکین که تحت عنوان پرمصرف شناخته می‌شوند، بیش از 2 برابر سایر مشترکین از یارانه برق بهره‌مند می‌شوند.

فارس