مرکز پژوهش‌های مجلس گزارش می‌دهد:
نقش ۳ وزراتخانه و بانک مرکزی در حوزه رمزارزها / رمزارزها غیرقابل تحریم هستند / افزایش درآمد دولت با مالیات از استخراج‌کنندگان
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزرشی اعلام کرده است که ساماندهی استخراج رمزارز می‌تواند علاوه بر ایجاد یک منبع درآمدی غيرقابل تحریم، درآمد شبكه برق کشور را نيز افزایش دهد و حتی درآمد مالياتی برای دولت به همراه داشته باشد. همچنین برای سروسامان دادن به رمزارزها نیاز به همكاری مشترک وزارت نيرو، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت صنعت و معدن و بانک مرکزی است.
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی تحت عنوان «استخراج رمزارزها و نقش نظارتی مجلس شورای اسلامی»، موضوع استخراج رمزارزها را با محورهای صرفه اقتصادی، ملاحظات سیاسی استخراج در بخش خصوصی و ملاحظات سیاسی استخراج با استفاده از منابع بخش دولتی مورد بررسی قرار داده است.
در ابتدای این گزارش ذکر شده است که استخراج رمزارزهایی که در حال حاضر در کشور رواج دارد به صورت محسوس بر الگو و حجم مصرف برق در کشور اثرگذارند. از آنجایی که تشخیص دستگاه‌های استخراج رمزارز در مبادی گمرکی به سادگی امکان‌پذیر نیست، با نظارت بر الگوی مصرف برق و الگوی ترافیک اینترنت می‌توان افراد حقیقی یا حقوقی را شناسایی کرد که مبادرت به استخراج این رمزارزها می‌کنند.
بر اساس این گزارش صرفه اقتصادی استخراج رمزارز برای کشور در این است که علاوه بر ایجاد یک منبع درآمدی غیرقابل تحریم، درآمد شبکه برق کشور را نیز افزایش دهد و حتی درآمد مالیاتی برای دولت به همراه داشته باشد. اما نوسانات بالای ارزش رمزارزهای جهان‌شمول، ریسک مشارکت مستقیم و غیرمستقیم دولت، بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری را در این حوزه را افزایش می‌دهد.
مرکز پژوهش‌های مجلس برای ساماندهی استخراج رمز مصوبات ارز در بخش خصوصی هم زیرساخت قانونی فعلی تا حد زیادی کفایت می‌کند، معتقد است در شرایط کنونی نیازی به وضع قوانین جدید نباشد و بسترهای نهادی مورد نیاز از طریق دولت قابل تدوین است.
چهار نقش نظارتی مجلس بر حوزه رمزارزها
اما این مرکز برای مجلس چهار نقش نظارتی قائل است، اول، پیگیری وزارت نیرو با همکاری وزارت صمت برای تدوین آیین‌نامه و شیوه‌نامه سرمایه‌گذاری در تولید و مصرف برق مورد نیاز برای استخراج؛ دوم، پیگیری اجرای سازوکار اخذ مالیات از رمزارزها توسط سازمان امور مالیاتی است.
سوم نقش نیز نظارت بر عملکرد گمرک جمهوری اسالمی در مورد استقرار سازوکار نظارت بر واردات تجهیزات با همکاری سازمان امور مالیاتی، وزارت ارتباطات و وزارت نیرو است.
در چهارمین نقش مجلس باید بر عملکرد وزارت نیرو، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان گمرک، سازمان امور مالیاتی و بانک مرکزی در شناسایی فعالیت‌های اعلام نشده در زمینه استخراج و عدم بازگشت درآمد حاصل از استخراج به کشور نظارت داشته باشد.
مصرف برق در همه رمزارزها قابل توجه نیست
موضوع برق مصرفی در این حوزه از مباحث پرمناقشه است، استدلال برخی در این خصوص این است که با استخراج بیت کوین به شبکه برق کشور فشار وارد می‌شود.
اما در این گزارش آمده است که مصرف برق در همه رمزارزها قابل توجه نیست و در مورد برخی دیگر از رمزارزها، یک منبع رایانشی بلااستفاده با کمک فناوری رمزارزها قابل استفاده و معامله می‌شود. استخراج رمزارزها در ساعات افت تقاضای مصرف برق می‌تواند ضریب بار برق را تصحیح و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در تولید برق با استفاده از منابع فسیلی ارزان را توجیه‌پذیر کند.
در خصوص مقررات‌گذاری در مورد رمزارزهایی که استخراج آنها بر پهنای باند اینترنت اثرگذار است به وزارت ارتباطات مربوط می‌شود و اگر استخراج رمزارزی بر مصرف انرژی برق کشور اثرگذار باشد، وزارت نیرو باید در زمینه توزیع و حفظ پایداری شبکه برق کشور پاسخگو باشد.
وزرات ارتباطات در این حوزه باید مقررات‌گذاری در مورد رمزارزهایی که استخراج آنها بر پهنای باند اینترنت اثرگذاراست را انجام دهد.
اما اگر استخراج رمزارزی بر مصرف انرژی برق کشور اثرگذار باشد، وزارت نیرو باید در زمینه توزیع و حفظ پایداری شبکه برق کشور پاسخگو باشد.
وزارت نیروز نیز می‌تواند تعرفه برق استخراج رمزارزهای انرژی‌بر و (با تشخیص وزارت صنعت، معدن و تجارت) مکان‌هایی که استخراج رمزارز در آنها مجاز است مانند شهرک‌های اختصاصی را تعیین کند و بدون ایجاد مجوز جدید و فرایندهای اداری مازاد با تکیه بر فرایند خوداظهاری در سامانه گمرک نسبت به ساماندهی این حوزه اقدام کند تا کنتورهای برق خاص این کسب وکارها به آنها اختصاص یابد.
نقش بانک مرکزی برای اجرای رمزارزها چیست؟
نقش بانک مرکزی در زمینه فعالیت رمزارزها این است که باید تکالیف شورای عالی اقتصاد در زمینه بازگشت ارز حاصل از صادرات با استفاده از سامانه‌های سنا و نیما را در استخراج رمزارزها اجرایی کند یا به مراکز مبادله رمزارز مجوز و اطلاعات لازم را در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار دهد و مانع از خرید و فروش ارز حاصل از استخراج برای مقاصد سوداگرانه شود.رمزارزها باید مالیات بدهند
شرح وظیفه سازمان امور مالیاتی در این خصوص این گونه است که باید با استفاده از اختیارات خود درخصوص اخذ مالیات با استفاده از اطالعات سامانه خوداظهاری و اطلاعات سامانه‌های سنا و نیما و اطلاعات عام رمزارزها مانند سختی استخراج، مالیات بر استخراج رمزارزها را به صورت خودکار و علی‌الراس دریافت کرده و با دریافت مدارک هزینه از استخراج‌کنندگان و استعلام آنی از شرکت برق و گمرک، مالیات اضافی را به آنها عودت دهد.
از نظر مرکز پژوهش‌های مجلس استخراج رمزارزها نباید از پرداخت مالیات معاف باشند.
نیاز به همکاری ایران و چین
مرکز پژوهش‌های مجلس این موضوع را مطرح کرده است که با توجه به اینکه در زمستان تعرفه برق در ایران قابل کاهش یافتن است و دولت چین نیز قصد مدیریت بیشتر بر حوزه استخراج رمزارز را دارد، باید سیاست‌گذاران کشور زمینه لازم برای همکاری میان بخش‌های خصوصی دو کشور را فراهم کنند.
شناسایی استخراج‌کنندگان با بررسی الگوی مصرف برق و ترافیک اینترنتی
راهکار این گزارش برای شناسایی دقیق استخراج‌کنندگان از طریق بررسی الگوی مصرف برق و تحلیل ترافیک اینترنتی آنها در کنار ساماندهی با ایجاد سازوکار خوداظهاری استخراج‌کنندگان در کنار اعمال جرائم بازدارنده برای کسانی که خوداظهاری نکنند و اعلام مناطق جغرافیایی که استخراج رمزارزهای انرژی‌بر در آنها مجاز یا ممنوع است، باید با همکاری مشترک وزارت نیرو، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت صنعت و معدن و بانک مرکزی انجام شود.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی