(محمد فاضلی – عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی)
✅ چهار سال قبل مدیر جلسه‌ای درباره وضعیت صنایع نساجی کشور برای تهیه بخشی از گزارش درباره عوامل مؤثر بر ناکامی این صنعت بودم. حاضران در جلسه نکات بسیاری درباره صنعت نساجی و ابعاد مختلف آن گفتند و از میان آن‌ها یک روایت که شواهد و مستندات آن‌را هم ارائه می‌کردند، بسیار جالب بود.
✅ یکی از حاضران پرسید «تا به حال فکر کرده‌اید لباس دوخته‌شده – برای مثال کت و شلوار ترکیه‌ای – چگونه در خیابان ... تهران، ارزان‌تر از قیمت آن در استانبول عرضه می‌شود؟» و یکی از اعضای جلسه یکی از اصلی‌ترین سازوکارهای این پدیده را این گونه توضیح داد.
✅ تصور کنید یکصدهزار لیتر بنزین از ایران با قیمت هر لیتر هزار تومان به ترکیه قاچاق می‌شود. قیمت این سوخت در بازار ترکیه هر لیتر حدود هشت تا نه هزار تومان است و حداقل هر لیتر آن برای قاچاقچیان پنج تا شش هزار تومان سود دارد. هر یکصد هزار لیتر بنزین، 700 میلیون تومان پول و بین 500 تا 600 میلیون تومان سود در اختیار قاچاقچی قرار می‌دهد.
✅ قاچاقچی سوخت، برای انتقال این پول به ایران، آن‌را به منسوجات و البسه تبدیل می‌کند (حتماً به کالاهای دیگر هم می‌تواند تبدیل کند). 700 میلیون تومان کالای ترکیه‌ای حتی اگر در ایران به نصف قیمت یعنی 350 میلیون تومان هم فروخته شود، به این معناست که قاچاقچی 100 میلیون تومان هزینه خرید سوخت در ایران را در بازگشت به 350 میلیون تومان تبدیل کرده و کالای ترکیه‌ای را هم به نصف قیمت همان کالا در ترکیه در ایران به فروش رسانده است. این کار هم‌زمان پولشویی نیز هست.
✅ این بخشی از سازوکاری است که منسوجات و سایر کالاهای ایرانی قدرت رقابت خود را از دست می‌دهند (و البته همه آن مصائبی نیست که بر سر صنایع ایرانی می‌آید و به قاچاق سوخت ارتباط ندارد). قاچاق سوخت مقادیر بسیار زیادی پول در اختیار قاچاقچیان قرار می‌دهد تا از طریق واردات کالا، پولشویی کنند و صنایع داخلی را نابود کنند.
✅ فقدان قوانین یا اجرایی‌نشدن قوانینی که منشأ پول را ردیابی کنند، بالا بودن ظرفیت پنهان کردن رد پول، در کنار قیمت نسبی سوخت در ایران و همسایگان، ظرفیت عظیمی برای خلق این گونه ثروت‌ها و هم‌زمان از بین بردن صنایع داخلی و بریدن نان کارگر ایرانی خلق کرده است.
✅ تصور کنید رقم اعلام‌شده درخصوص 20 میلیون لیتر قاچاق بنزین در روز درست و سود قاچاق هر لیتر بنزین فقط 4000 تومان باشد. این به معنای روزانه 80 میلیارد تومان سود قاچاق بنزین و معادل 29200 (بیست‌ونه هزار و دویست) میلیارد تومان (معادل حدود 3 میلیارد دلار) سود قاچاق بنزین در سال است. این رقم تقریباً معادل خسارتی است که گفته می‌شود سیلاب به کشور وارد کرده است. یعنی با قاچاق سوخت، هر سال یکبار ما را سیل می برد.
✅ بخشی از این سرمایه از کشور به کلی خارج می‌شود و بازنمی‌گردد، و بخش دیگری در قالب پولشویی و برای نابودی صنایع داخلی، به صورت کالایی که به صورت مصنوعی ارزان است و با سوخت ایرانی، ارزان شده است، وارد کشور می‌شود.
✅ قاچاق سوخت، فقط هدررفت منابع طبیعی و سرمایه‌های این کشور نیست، بلکه از آن بسیار فراتر می‌رود و نیروی محرکه شبکه‌ای از پولشویی، واردات، نابودی صنایع داخلی و فقیرتر شدن کارگر ایرانی است. قاچاق سوخت، بخشی از سوخت محرک نابودی اقتصاد، سیاست و جامعه ایرانی است. پول فراوان حاصل از آن پا به هر عرصه‌ای بگذارد، فساد می‌آفریند.
منبع: کانال تلگرامی دکتر فاضلی