مجانی کردن کالا و اقلام باعث پرت منابع و افزایش فساد خواهد شد. باید از این حیث با هر نوع سهمیه بندی در کشور مخالف بود. حتی دونرخی کردن قیمت بنزین هم اشتباه بود.

بنابر اخبار منتشر شده، طرح دو فوریتی توزیع قیر رایگان از سوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس تصویب شده و حداکثر تا دو روز آینده نهایی می‌شود. بر مبنای این طرح مقرر شده بالغ بر ۲ میلیون تن قیر توسط وزارت نفت در اختیار پیمانکاران قرار گیرد.

در همین رابطه، یک کارشناس اقتصادی معتقد است؛ هر کجا دو نرخی ایجاد شده، عامل فساد گسترده بوده است؛ یک دانش آموخته اقتصاد پیدا نمی کنید که از دو نرخی بودن کالاها در اقتصاد دفاع کند.

هرگونه برخورد با اموال دولتی و منابع عمومی به صورت رانتی اشتباه است

مهدی پازوکی در این باره گفت: هر پدیده ای که باعث ایجاد چند نرخی در اقتصاد ایران شود، پدیده ای رانتی بوده و باید با آن مخالفت کرد. اینکه قیر بدین نحو در اختیار وزارت راه قرار گیرد و به فلان پیمانکار داده شود، نتیجه ای جز فساد در برندارد.

وی افزود: وقتی سیستم سهمیه بندی راه بیندازیم، صف ایجاد می شود. و بر اساس مبانی تئوری، هرگاه صف ایجاد شد، به منزله فساد است. زیرا می بینیم که کسانی پول بیشتری خرج می کنند تا نوبت خود را جلو بیندازند. بنابراین هرگونه برخورد با اموال دولتی و منابع عمومی به صورت رانتی اشتباه است.

مجلس باید سعی کند کشور را به سمت شفافیت ببرد نه توزیع رانت

پازوکی ادامه داد: «قیر» ارزش مشخصی در بازار دارد و نباید سهمیه بندی شود. برای نمونه در ماجرای ارز دیدیم که وقتی سهمیه بندی شد، فساد شکل گرفت. به نحوی که یک عده ارز 4200 تومانی دریافت کردند، اما کالایی تحویل ندادند. این موضوع اخیرا نیز در گزارش بانک مرکزی اعلام شده است.

این کارشناس اقتصادی گفت: من حتی با این طرح هم مخالف بودم که عده ای می گفتند باید به اهالی مرز نشین، بنزین را با قیمتی متفاوت عرضه کنیم. مجلس باید سعی کند کشور را به سمت شفافیت ببرد نه اینکه رانت توزیع کند. در پاسخ به افراد خوشبین می گویم که در سیستم اداری مریض ما قطعا این رانت ایجاد خواهد شد. 

مجلس والفجر مقدماتی را از بودجه خودش آغاز کند

وی بیان کرد: اگر مجلس به دنبال تحولات در ساختار بودجه است، والفجر مقدماتی را از بودجه خودش آغاز کند. در لایحه سال 1399، دولت 501 میلیارد تومان بودجه برای مجلس تخصیص داده بود، اما متاسفانه مجلس دهم در روزهای آخر خود، این رقم را به 571 میلیارد تومان افزایش داد. یعنی بودجه این نهاد در سال «حمایت از تولید ملی» که باید با توجه به تحریم های ظالمانه آمریکا قناعت و صرفه جویی در دستور کار قرار گیرد، رقم قابل توجه ای افزایش پیدا کرده است.

پازوکی گفت: همچنین می بینیم که مجلس بودجه شورای نگهبان را 25 میلیارد تومان افزایش داده است. نهاد کوچکی که 12 عضو بیشتر نداشته و کافی است تا نگاهی به دهه 60 آن بیندازیم و ببینیم که در زمان امام بودجه اش چقدر بوده است؟ متاسفانه مجلس بودجه لایحه دولت را نیز 87 هزار میلیارد تومان افزایش داد.

باید با هر نوع سهمیه بندی در کشور مخالف بود

او اظهار داشت: ما در اقتصاد مقوله ای به نام «طرح رایگان» نداریم. اصلا مجانی کردن کالا و اقلام اتلاف پرت منابع و افزایش فساد خواهد شد. باید از این حیث با هر نوع سهمیه بندی در کشور مخالف بود. حتی دونرخی کردن قیمت بنزین هم اشتباه بود. هر کجا دونرخی ایجاد شده، عامل فساد گسترده بوده است. یک دانش آموخته اقتصاد پیدا نمی کنید که از دو نرخی بودن کالاها در اقتصاد دفاع کند.

وی ادامه داد: وقتی دسترسی به نرخ پایین تر وجود داشته باشد، فرد تمام تلاش خود را خواهد کرد تا به نرخ پایین تر دسترسی پیدا کند و در این مسیر مجبور است به برخی افراد رشوه دهد تا حواله ارزان نصیبش شود.

نمایندگان چگونه می خواهند مانع فروش حواله های قیر شوند؟

پازوکی گفت: باید دید منظور نمایندگان از «طرحی به نفع ضعفا» یا مناطق محروم چیست؟ وقتی قیر این گونه توزیع شود تبعاتی در بر دارد و به منزله توزیع رانت به یک عده است. نمایندگان چگونه می خواهند مانع فروش حواله های قیر شوند؟ آیا در این اقتصاد می‌توان روند توزیع و مصرف را کنترل کرد؟ اگر مقدور بود؛ همین سیستم بانکی خود را کنترل می کردیم تا این فسادها اتفاق نیفتد. بی تردید افرادی که امروز به دلیل گرفتن رشوه و پول های کثیف از سوی قوه قضائیه محاکمه می شوند، پول های خود را از طریق همین سیستم بانکی جابه جا کرده بودند.

وی بیان کرد: متاسفانه حتی پول های ناشی از فروش مواد مخدر نیز از طریق سیستم بانکی جابه جا می شود. همچنین پول های مربوط به قاچاق کالا از طریق همین سیستم انتقال پیدا می کنند. من به همین خاطر طرفدار FATF هستم. دو قیمتی بودن قیر و تقسیم آن به دولتی و آزاد، فساد ایجاد می کند. زیرا به محض رخ دادن چنین اتفاقی، عده ای سعی می کنند با مدیرکل ها و معاون های مراکز توزیع کننده دیدار داشته باشند، تا حواله ارزان یا رایگان دریافت کنند.

باید سلامت را به اقتصاد ایران بازگردانیم

این کارشناس اقتصادی بیان کرد: سهمیه بندی تنها در شرایط جنگی معنا دارد. هرچه اقتصاد ایران به سمت بسته شدن رود تبعاتش به ضرر ضعفا در کشور است. برای نمونه، سیاست هایی که باعث شده قیمت مسکن این گونه افسارگسیخته افزایش یابد، مسلما به نفع ثروتمندان و به ضرر محرومان است. افزایش سایر کالاها نیز همین نتیجه را در پی داشته است. بنابراین باید سلامت را به اقتصاد ایران بازگردانیم. اولین راهکار چنین رویکردی تعامل با دنیا است.

او گفت: در همین گرانی ارزی که اتفاق افتاده، به نظرم سیگنال اصلی را مجمع تشخیص مصلحت نظام داد. زمانی که با مسکوت گذاشتن لوایح FATF درهای اقتصاد ایران را به روی جامعه جهانی بست. شما امروز اگر بخواهید با دنیا کار کنید، باید سیستم بانکی تان کار کند تا بتوانید تجارت کنید. حالا که آمریکا سیستم بانکی ما را تحریم کرده، چرا خودمان خودتحریمی می کنیم؟ اگر همین فردا آمریکا به برجام بازگردد ولی شما مقررات FATF را نپذیرفته باشید، هیچ کشوری حاضر نیست با شما تجارت کند. همچنین هیچ بانکی برای شما گشایش اعتبار نخواهد کرد.

دو نرخی شدن قیمت ها به عدم شفافیت در کشور کمک می کند

پازوکی ادامه داد: می خواهم سوالی را از آقای محسن رضایی که می گویند دکترای اقتصاد دارد بپرسم. اینکه شما که FATF را صراحتا رد کرده اید، پس چرا چین و روسیه و ترکیه که سه شریک عمده تجاری ما هستند عضو اصلی آن هستند؟ این در حالی است که ما فقط می خواستیم عضو همکار این نهاد شویم و نه عضو اصلی. اتفاقا اگر قرار باشد در این مملکت با فساد مقابله شود، FATF به ما کمک می کند.

این کارشناس اقتصادی گفت: هرچه ما اقتصاد کشور را به سمت شفافیت سوق دهیم به نفع اقتصادملی، پیشرفت و توسعه ایران است. و برعکس هرچه این شفافیت کمرنگ شود، زمینه برای فساد اقتصادی شکل می گیرد. دو نرخی شدن نیز به عدم شفافیت در کشور کمک می کند.

اقتصاد دستوری یعنی فساد

پازوکی بیان کرد: این ادعا که می گویند می خواهند با «قیر رایگان» پروژه های نیمه کاره را به اتمام برسانند، خنده دار است. یک کشور را در دنیا پیدا کنید که با قیر و آجر رایگان بتواند پروژه های خود را تمام کند. اقتصاد راهکار خود را دارد. باید مکانیسم قیمت در اقتصاد حاکم باشد. من به شدت با اقتصاد دستوری مخالفم. اقتصاد دستوری یعنی فساد و نمونه چنین مسأله ای در 40 سال گذشته به اثبات رسیده است.

وی گفت: همچنین تعاونی های مسکن در سال های گذشته نه تنها کمکی به عدالت اجتماعی نکرده اند، بلکه باعث فساد شده اند. تعاونی های سه قوه درون کشور را ببینید. بروید و تحقیق کنید چه نمایندگان مجلسی که از تعاونی مسکن مجلس خانه نگرفته اند، در حالی که چندمین خانه شان بوده است. هدف تعاونی که برای اولین بار در بریتانیا تاسیس شد، عدالت اجتماعی بود ولی در جمهوری اسلامی ایران منجر به توزیع درآمد ناعادلانه شده است.

مشکل اصلی کشور ما جهالت اقتصادی است

پازوکی گفت: منطقه 22 تهران را ببینید که چگونه شهر را از قواره خارج کرده اند و جلو وزیدن باد را گرفته اند. همه این ساخت و سازها به نام «تعاونی» انجام شده است. به نظرم بنابر سیره حضرت علی(ع)، باید حداقل اموال بیش از یک میلیون نفر در این خصوص مصادره و به بیت المال بازگردانده شود.

وی در پایان گفت: شاید نمایندگان مجلس فعلی دلشان بخواهد کاری کنند اما نمی دانند چگونه، مشکل اصلی کشور ما جهالت اقتصادی است.  در حالی که ما باید از تجربه ها و دستاوردهای بشری استفاده کنیم. به نظرم دو نرخی بودن در اقتصاد به معنای فساد است. نمونه آن را در تعیین نرخ ارز دیدیم که هنوز هم به موجب آن برخی نمایندگان به آقای جهانگیری توهین می کنند. در مجموع ما باید اقتصاد ایران را به سمت شفافیت ببریم.

جماران