دکتر کامران ندری
با توجه به اینکه کشورمان حدود چند سالی است که با تحریم روبه‌روست، دولت بر اساس سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری بر اساس سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، مکلف شده است از وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی بکاهد. اما به نظر می‌رسد که مسئولین کشور این مسئله را خیلی جدی نگرفته‌اند. به گونه‌ای که عوامل بیرونی که خارج از کنترل ماست، سبب شده که قیمت نفت کاهش پیدا کند. البته انتظار می‌رفت قبل از مواجهه با این معضلات راهکارها را پیدا کنیم تا بتوانیم وابستگی بودجه به نفت را کاهش دهیم. حقیقت این است که کاهش وابستگی بودجه به نفت هیچ راه‌حلی ندارد، جز این که دولت در هزینه‌کردها انضباط بیشتری پیدا کند. یعنی دولت باید هزینه‌های غیر ضرور را حذف کند و انضباط بیشتری در تخصیص اعتبارات بوجود آورد.
زمانی که سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی منحل نشده بود این امکان به سادگی وجود نداشت که دستگاه‌ها بتوانند از به‌ودجه تخصیص یافته استفاده کنند. باید گزارش عملکرد ارائه می‌دادند و استفاده از منابعی که در قانون بودجه برای آنها در نظر گرفته شده بود، به این سادگی امکان پذیر نبود و نیازمند نظم و انضباط بود. اما برخی از این نظم و انضباط ناراضی بودند و این نظم را دست و پاگیر قلمداد کردند و نتیجه آن منحل‌شدن سازمان برنامه بود. با روی کار آمدن دولت یازدهم تکلیف قانونی شد که سازمان برنامه احیا شود. احیاء شدن سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی به این معناست که در نظام مالی و بودجه‌ای کشور نظم ایجاد کنیم. نه‌اینکه دسترسی مسئولین و مدیران اجرایی به منابع مالی را سهل کنیم و در مقابل آنها پاسخگو نباشند و بتوانند بدون این که گزارشی را ارائه دهند، بدون این که نظام بودجه‌ریزی متوجه شود که این منابع به درستی هزینه می شود یا خیر، بدون این که از نتیجه بخش بودن پروژه‌ها مطلع شویم؛ این منابع در اختیار آنها قرار داده شود. نتیجه چنین اقدامی این است که منابع مالی صرف اما نتیجه مورد نظر حاصل نخواهد شد.
راه حل این است که دولت باید در نظام بودجه‌ای خود از حذف هزینه‌های غیر ضروری گرفته تا نظم و انضباط بخشیدن به استفاده از منابع مالی بهره بگیرد. که مسئولیت این کار برعهده سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی است. اما متاسفانه گویا هیچ رغبتی به احیای سازمان برنامه به این معنا که نظم و انضباط مالی را در دولت به‌وجود بیاورد، فعلا اتفاق نیفتاده است. باید شاکر باشیم که عوامل بیرونی سبب کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی شده است تا شاید مسئولین اجرایی کشور به سمت و سویی که استراتژی‌های بلندمدت اقتصاد کشور تعیین می‌کند، حرکت نمایند. به اعتقاد من کاهش قیمت نفت در مقطع کنونی اقدام خوبی است. چنانچه قیمت نفت کاهش پیدا نکند، برخی مسئولین به این نتیجه خواهند رسید که باید با دوراندیشی و تدبیر بیشتری کشور را اداره کنند. بر حسب ظاهر تا مادامی که دسترسی به منابع ارزان قیمت وجود دارد، این تدبیر تحقق پیدا نخواهد کرد. این تدبیر مادامی تحقق پیدا می‌کند که کشور در فشار قرار گرفته باشد.
منبع: آرمان