دکتر جمشید پژویان

وزير امور اقتصادي و دارايي معتقد است كه در بودجه سال94 بايد قيمت نفت در هر بشكه 40دلار لحاظ شود.

باتوجه به كاهش قيمت نفت در ماه‌هاي اخير اين گفته درست است چراكه ممكن است قيمت نفت به حدود 50دلار افزايش يابد اما اينكه بخواهد قيمت آن براي سال آينده به‌طور متوسط به هفتادوچند دلار برسد، بسيار بعيد به‌نظر مي‌رسد.

در اين وضعيت و باتوجه به پيش‌بيني دولت درباره قيمت نفت كه آن را 72دلار تخمين زده بود، از حالا براي سال آينده چيزي بين 25 تا 30هزار ميليارد تومان كسري بودجه خواهيم داشت كه بايد هرچه سريع‌تر منبع تامين اين كسري را مشخص كرد.

حالا بايد ديد دولت مي‌تواند به ساير درآمدهاي خود اضافه كند يا بايد از هزينه‌ها كم كرده كه بتواند كسري درآمدهاي نفتي را جبران كند.

البته كم كردن هزينه‌ها در اولويت قرار دارد و اين گفته نبايد اين‌طور تعبير شود كه هزينه‌هاي عمراني حذف شود چراكه اين اقدام مي‌تواند مشكلات جدي‌تري ايجاد كند.

به‌نظر مي‌رسد كاستن از هزينه‌هاي جاري بايد در دستور كار قرار گيرد و باتوجه به ريز بودن اين هزينه‌ها مي‌توان به‌صورت جزء به جزء از هزينه‌هاي هر وزارتخانه و سازمان مانند هزينه مسافرت مديركل‌ها، معاونان وزير و... كاست. از طرفي در بخش درآمدي نيز مي‌توان با روش‌هايي مانند انتشار اوراق مشاركت، درآمد كسب كرد. همچنين ضروري است تا در اسرع وقت قانون ماليات‌ها و ماليات مجموع درآمد به‌طور كامل اجرايي شود و درواقع اجراي ساختار مالياتي يك واقعيت در اقتصاد كشور است.

به‌نظر مي‌رسد اگر در هر دو بخش درآمد و هزينه‌ها، دولت در كوتاه‌ترين زمان بهترين تصميم را اتخاذ كند، مي‌توان تاحدودي كسري درآمدهاي نفتي را جبران كرد. هرچند بايد اين دورانديشي را از قبل به كار مي‌بستيم و در 40، 50سال گذشته تا اين اندازه غفلت نمي‌كرديم. بنابراين اگر همچنان اصلاحات اقتصادي انجام نشود و روش‌هاي غلط اقتصادي ادامه پيدا كند، ما نه‌تنها سال آينده بلكه سال‌هاي بعد از آن نيز شرايط سخت اقتصادي را خواهيم داشت.

بيش از 50سال است كه تنها به درآمدهاي نفتي اتكا كرده‌ايم درحالي كه اقتصاد كشور روزبه‌روز بزرگ‌تر و جمعيت نيز بيشتر مي‌شد و نتيجه اينكه كشور ما با منابع غني و توانايي بالا به لحاظ اقتصادي به اين روز افتاده است.

كشور همسايه ما يعني تركيه در يك دوران بسيار سخت، تورم نزديك به 100درصدي را پشت‌سر گذاشت اما حالا از يك اقتصاد شكوفا بهره مي‌برد زيرا آنها توانستند اقتصاد كشورشان را كارآمد كنند.

در شرايط فعلي لازم است دولت از بهترين كساني كه مي‌توانند سياست‌هاي مناسب اقتصادي را طراحي كنند، استفاده كرده و يك اقدام جدي براي اصلاح ساختار اقتصاد انجام دهند و بتوانند كسري درآمد نفت را تامين كنند.

بدون شك اين مساله هزينه خاص خود را دارد اما اتخاذ كم‌هزينه‌ترين تصميم، مي‌تواند راه‌حل بهتري باشد كه اين نياز به يك تيم قوي اقتصادي دارد تا به‌صورت تمام‌وقت روي موضوع كار كنند و به نتيجه برسند.

اگر درآمدهاي دولت افزايش پيدا كند، مي‌تواند آن را در هر زماني كه باشد به‌صورت بهينه، جايگزين كسري بودجه كند ولي اگر كسري بودجه تداوم داشته و از قبل تدبيري براي آن انديشيده نشده باشد، ممكن است تصميم‌گيري‌ها عجولانه و اشتباه باشد.

منبع: تعادل