رهبر معظم انقلاب اخیراً موضوع مالیات را بسیار مهم و دادن مالیات را یک فریضه دانستند. در بحث پرداخت مالیات و نظام مالیاتی کشور موضوع اصلی باید بر سر این باشد که کسانی را که باید مالیات بدهند و از پرداخت آن فرار می‌کنند، شناسایی کنیم. پتانسیل دریافت مالیات ایران زیاد است اما دولت نمی‌تواند آن را وصول کند. در دریافت مالیات همان مشکلی که در هدفمندی یارانه‌ها داریم وجود دارد. در هدفمندی میزان درآمد افراد کاملاً مشخص نیست و در مالیات نیز پایه درآمدی افراد شناسایی نشده است. برای حل این مشکل دولت باید بانک اطلاعاتی دقیق، کارآمد و به روزی طراحی کند و اطلاعات درآمدی افراد و تمام گروه‌های جامعه را در این بانک ثبت کند؛ کاری که در همه کشورها انجام می‌شود و با مشخص شدن پایه درآمدی افراد کسی نمی‌تواند از پرداخت مالیات فرار کند.
فرهنگ‌سازی و تبلیغات نیز می‌تواند پرداخت مالیات را برای افراد توجیه‌پذیر کند اما این روش‌ها خیلی جوابگو نیست و نمی‌توان از این طریق همه افراد را به پرداخت مالیات ملزم کرد فقط باید از راه قانون، افراد مکلف به پرداخت مالیات شوند. اگر پایه درآمدی افراد مشخص شود می‌توان نرخ‌های مالیات را کم کرد یعنی نیاز نیست هر سال نرخ مالیات بر درآمد را افزایش دهیم. چون فرار مالیاتی داریم و درآمد افراد را شناسایی نکرده‌ایم هر سال نرخ مالیات بر درآمد حقوق بگیران را افزایش می‌دهیم که این منجر به ایجاد اختلاف درآمدی شده است. افرادی با درآمد بالا مالیات نمی‌دهند اما کارمندانی که حقوق مشخص دارند هر سال با افزایش نرخ مالیات
مواجه هستند.
از سوی دیگر وقتی نتوانیم درآمد افراد را شناسایی کنیم فرار مالیاتی افزایش می‌یابد، فساد نیز گسترده می‌شود و رابطه‌ای خصوصی بین فرارکنندگان مالیاتی و دستگاه‌های متولی دریافت مالیات شکل می‌گیرد. تمام سعی دولت باید شناسایی دقیق پایه‌های درآمد در کشور و اخذ مالیات متناسب با میزان درآمدی که کسب
می‌شود، باشد. نکته مهم در شفافیت مالیاتی و بحث افزایش درآمدهای مالیاتی و جایگزینی آن با درآمد نفتی که با کاهش قیمت نفت بسیار مطرح می‌شود این است که برای افکار عمومی مشخص کنیم هدف از جایگزینی درآمدهای نفتی با درآمدهای مالیاتی افزایش نرخ مالیات نیست.
هدف، شناسایی درآمد افراد است. اگر درآمد افراد در بانک اطلاعاتی ثبت شود به صورت خودکار میزان دریافتی مالیاتی دولت بالا می‌رود و دیگر نیازی به افزایش نرخ مالیات نیست. برای جلوگیری از فرار مالیاتی باید از تجربیات کشورهای دیگر استفاده کنیم و برنامه‌ای را که در کشور قابلیت اجرایی دارد، پیاده کنیم.
رصد کردن معامله‌ها نقش مهمی در جلوگیری از فرار مالیاتی دارد. بسیاری از افراد حتی جا و مکان مشخصی در کسب درآمد ندارند مانند دلالان که درآمد بالایی دارند ولی دولت قادر به شناسایی آنان نیست. افرادی در مشاغل غیر رسمی بیشترین درآمدها را کسب می‌کنند بدون اینکه مالیات بدهند اما فردی که به طور مثال ماهانه
4 میلیون تومان درآمد دارد و درآمد سالانه او حدود 50 میلیون تومان است باید سالانه10 میلیون تومان مالیات بپردازد اما بسیاری افراد با درآمد بالا حتی سالی یک ریال مالیات هم نمی‌پردازند.
در اصلاح نظام مالیاتی شناسایی پایه درآمدی قدم اول است و بر این اساس می‌توان درآمدهای شفاف و مشخص مالیاتی کشور را در هر سال برآورد کرد.
منبع: ایران