٦٥ مسأله بانکداری ایران - بخش دوازدهم
بیژن بیدآباد
اقتصاددان
همزمان با بررسی و اصلاح پیش‌نویس تازه قانون بانکداری بدون‌ربا در مجلس، دکتر
بیژن بیدآباد اقتصاددان و محقق با بررسی تطبیقی و تحلیلی بخش‌های مختلف این قانون و همچنین مناسبات فعلی نظام بانکداری ایران تمام مشکلات موجود را شناسایی و در قالب ٦٥ مسأله اساسی بانکداری ایران را طرح کرده و برای هریک از آنها یک راه‌حل پیشنهاد کرده است. براین اساس تمام مسائل و مشکلات و راه‌حل‌های ارایه شده در این مقاله به صورت مسلسل به چاپ خواهد رسید. در دوازدهمین شماره این مقاله دومین قسمت از مباحث مربوط به سومین محور مشکلات نظام بانکی یعنی «اصلاحات ساختاری بانکی» شرح داده می‌شود.
مسأله ٣٥: نظارت بر طرح‌ها
برای حصول نظارت صحیح بر اجرای طرح‌های سرمایه‌گذاری اصلاحاتی در تشکیلات بررسی طرح‌ها لازم است.
راه‌حل ٦٥: بازتعریف استانداردها و تشکیلات نظارت بر طرح‌ها
نظارت اقدامات و تدابیری است که توسط بانک به‌منظور حفظ منافع سپرده‌گذار جهت حسن اجرای عملیات اجرایی طرح‌ها اعمال می‌شود. رعایت انواع استانداردها و الزامات نظارتی در طرح‌های مزبور براساس دستورالعمل‌های تدوین شده است.
راه‌حل ٦٦: رفتار حرفه‌ای امین
اهمال ناظر طرح‌های سرمایه‌گذاری می‌تواند آسیب‌های جدی به روند اجرای پروژه وارد آورد. از این رو رفتار حرفه‌ای این گروه باید از وجوه مختلف مسئولیت‌پذیری و استقلال رأی با الزامات مقرراتی بازتعریف شود.
راه‌حل ٦٧: شفافیت مالی مجری
عدم‌شفافیت مجری می‌تواند منجر به عدول از اجرای صحیح عملیات اجرایی شود. لذا باید براساس قواعدی مجری طرح‌های سرمایه‌گذاری را ملزم به رعایت موارد لازم در جهت شفاف‌کردن فعالیت‌های خود در ارتباط با طرح کرد.
راه‌حل ٦٨: افشای اطلاعات مجری
عدم‌افشای اطلاعات توسط مجری می‌تواند منجر به مخدوش ساختن بازار و وجهه بانک در ارتباط با طرح سرمایه‌گذاری شود. لذا باید براساس قواعدی مجری طرح‌های سرمایه‌گذاری را ملزم به رعایت موارد لازم در جهت افشا کردن اطلاعات ضروری در ارتباط با طرح کرد.
راه‌حل ٦٩: حکمرانی مجری
حاکمیت شرکتی به‌عنوان اصل مهم در حفظ حقوق ذینفعان از اصول قابل قبول در بانکداری اسلامی است که باید از طریق مقررات لازم مجریان طرح‌های سرمایه‌گذاری را ملزم به رعایت آن کرد تا حقوق سپرده‌گذار و بانک محفوظ بماند. حکمرانی مجموعه‌ای از قوانین و ساختارهایی است که با کنترل و اثرگذاری بر مدیریت سازمان موجب قانونمندی، پاسخگویی و شفافیت، قراردادهای منعقده می‌شود.
راه‌حل ٧٠: حسابرسی
بررسی عملکرد مجری و حسابرسی عملیات مجری در ارتباط با طرح‌های سرمایه‌گذاری زمینه‌ساز الزام مجری به ایفای تعهدات خود در طرح‌نامه و حفظ حقوق سپرده‌گذار و بانک است.
راه‌حل ٧١: بازرسی و استاندارد کالاهای موضوع طرح‌های تأمین مالی
تولید و تجارت کالا منشأ اختلافات در عملیات تجاری بوده و هست. برای کاهش این موارد شیوه‌های استاندارد بازرسی کالا از موارد ضروری تلقی می‌شود. بازرسی مواد اولیه، واسطه‌ای یا مصرفی تهیه شده توسط خریدار یا کالای نهایی تولید شده توسط مجری درخصوص کیفیت و رعایت استانداردها طبق قرارداد به وسیله شرکت‌های بازرسی‌کننده انجام می‌پذیرد.
راه‌حل ٧٢: استانداردهای نظارتی بر تحویل کالا موضوع طرح‌های تأمین مالی
همواره تحویل و تحول کالاها منشأ اختلافات و سوءاستفاده در عملیات تجاری بوده و هست. برای کاهش این موارد شیوه‌های استانداردهای نظارتی و بازرسی هنگام تحویل از موارد ضروری تلقی می‌شود.
منبع: شهروند