داوود سوري

استاد اقتصاد دانشگاه صنعتي‌شريف

هدفمندي يارانه‌ها در سال89، آغاز شد و براي ديدن آثار آن خصوصا بر وضعيت توزيع درآمد عملا از سال90 اين روند مورد بررسي قرار مي‌گيرد، زماني‌كه به همه افراد در شرايط يكسان يارانه نقدي بپردازيم، از منظر تئوري و عملي توزيع درآمد بهتر مي‌شود. اما نتايج اين توزيع يارانه‌ها، با تورمي كه در سال‌هاي91 و 92 تجربه كرديم زماني ظاهر مي‌شود كه تورم، كسري بودجه و اين مباحث عليه توزيع درآمد عمل مي‌كند و طبيعي است كه در سال90 نسبت به سال89، توزيع درآمد وضعيت بهتري پيدا كرده ولي در سال بعد، اين روند بدتر شد. به‌صورت شهودي مي‌توان گفت جامعه روستايي ما در سال90، از توزيع درآمد بهتري برخوردار بود. دليل آن هم اين است كه به درآمد هر فردي 45500تومان اضافه شد كه درآمد همه را به‌صورت يكسان تا سطحي بالا برده است. اما تاثير آن بسيار كوتاه‌مدت بود. به‌اين دليل كه در سال92-91، اثر تورمي توزيع يارانه‌ها تمامي اين منفعت را ازبين برد؛ چراكه سياست مناسبي اجرا نشد و آن تورمي كه بعد از آن حاصل شد، باعث شد كه اثر بهبود توزيع درآمد ازبين برود. اختلاف بين دهك‌هاي درآمدي نيز خارج از اين قاعده نبود، اين فاصله به‌نوعي توزيع درآمد را اندازه‌گيري مي‌كند و قاعدتا نبايد از اين روند متفاوت باشد. ولي واقعيتي كه بايد درنظر گرفته شود، اين است كه هدفمندسازي يارانه‌ها باعث شد كه خيلي از افراد پاسخ بسياري از سوالات را ندهند، به اين دليل كه براي آنها انگيزه به‌وجود آمد. كسي كه درآمدش بالا بود، طبعا ميزان آن را اعلام نمي‌كرد، بنابراين اين دست مقايسه‌ها مبني بر قبل و بعد از هدفمندسازي يارانه‌ها اساسا مقايسه صحيحي نيست. براي اينكه آن پايه آماري با مشكل مواجه شد. جدا از اين، هميشه اين‌طور بوده كه طيف بسيار ثروتمند پاسخگوي سوالات و ارائه اطلاعات درآمدي نيستند. يكي از مشكلاتي كه بعد از هدفمندي يارانه‌ها به‌وجود آمد، مشكل در پيدا كردن آمار و اطلاعات صحيح است كه معضلاتي را در اين زمينه ايجاد كرده است. درحال حاضر دولت توانسته تورم را كنترل كند، اما بحثي كه در توزيع درآمد وجود دارد، اين است كه ركود و بيكاري بالا مشكلاتي را ايجاد كرده است. برآيند اين دو اين است كه توزيع درآمد را با مشكل مواجه كرده و متاسفانه سيستم آماري ما دو سال از همه جاي دنيا عقب است. در حال‌حاضر هم آخرين آماري كه از وضعيت توزيع درآمد دراختيار است مربوط به سال92 است و به‌همين دليل نمي‌توان تصوير روشن و شفافي از وضعيت فعلي و به‌دنبال آن پيش‌بيني براي آينده كرد.

منبع: روزنامه تعادل