نویسندگان : عاطفه تکلیف , مسعود درخشان
عنوان نشریه : اقتصاد انرژی ایران (اقتصاد محیط زیست و انرژی) : بهار1394 , دوره4 , شماره14 , صفحه33_88
چکیده:
در اين مقاله نشان داده ايم که اتکاء بر سرمايه گذاري هاي خارجي در چارچوب قراردادهاي نفتي با شرکت هاي نفتي بين المللي، راهکار مناسبي براي انتقال و توسعه فناوري در بخش بالادستي صنعت نفت ايران نبوده و نخواهد بود مگر آنکه اولا رشد دانش بنيادين و دانش عملياتي مرتبط با صنعت نفت کشور زمينه هاي مناسبي براي جذب فناوري و توسعه آن فراهم کرده باشد و ثانيا حضور فعال نهادهاي تنظيم گر با اهداف نظارت، مديريت و بهبود کارايي در بازار فناوري توانسته باشد زمينه هاي مناسبي فراهم آورد که بتوان از ظرفيت هاي جذب به نحو موثري بهره برداري نمود. بر اين نکته تاکيد شده است که شناخت دقيق بازيگران بازار فناوري و درک فرآيندهاي تضعيف شرکت هاي نفتي بين المللي و تقويت شرکت هاي خدمات نفتي در انتقال و توسعه فناوري در بخش بالادستي نخستين گام در طراحي الگوهاي بهينه در سياستگذاري هاي فناوري نفتي در کشور است. علي رغم محوريت پيمانکاران در شناسايي نيازهاي زنجيره عمليات نفتي به توسعه فناوري هاي مناسب و انتقال اين نيازها به توسعه دهندگان فناوري، در اين مقاله به اين نکته توجه شده است که محدوديت منابع مالي براي سرمايه گذاري در انتقال و توسعه فناوري و نيز ضعف بهره برداري بهينه از ظرفيت هاي جذب اقتضاء مي کند که نهادهاي تنظيم گر بازار فناوري کارآتر شوند و نقش موثرتري در مديريت اين بازار ايفا نمايند. نشان داده شده است که اين نهادها با اولويت بندي فناوري هايي که سازگار با اهداف بخش بالادستي نفت بوده و اثر سرريز به برخي صنايع کليدي در اقتصاد ملي را دارند مي توانند جريان انتقال و توسعه فناوري را به سمتي هدايت کنند که همسو با راهبردهاي توسعه صنعتي کشور باشد.