دوشنبه, 02 تیر 1399 11:17

داستان کهنه ارز در اقتصاد ایران

 

برخورد دولت ها با ارز، هیچ گاه به رشد اقتصادی کشور منجر نشده است. ارز وسیله ای برای دولت ها برای تداوم شرایط مورد نظر آن هاست.

 

 

نوسان های ناگهانی نرخ ارز و ریشه آن، از موضوعات کهنه در اقتصاد ماست و  سابقه آن به سال های گذشته باز می گردد.  دولتمردان در کشور ما هیچ گاه مسئله واقعی بودن نرخ ارز را باور نکردند و همه دولت ها، چه دولت کنونی و چه دولت های گذشته، به شکل تصنعی نرخ ارز را پایین نگه داشته اند تا اینکه پس از مدتی رکود، فنر رها شده و قیمت افزایش پیدا کرده است. افزایش قیمت ارز در هفته های اخیر هم به همین برخورد دولت با ارز  باز می گردد.

 

اشاره به دلایلی مثل همه گیری کرونا به عنوان عامل افزایش قیمت ارز، فرار رو به جلویِ رییس کل بانک مرکزی برای پوشش سوء مدیریت هاست و اصرار به بازگشت هرچه سریع تر ارز حاصل از صادرات غیرنفتی و فشار به صادرکنندگان هم دلیلی دیگر بر این ادعاست. صادرکننده به طور حتم ارز حاصل از صادرات را به چرخه اقتصاد کشور باز می گرداند اما نحوه برخورد  بانک مرکزی با صادرکنندگان  پیامدی  جز کاهش اصل صادرات ندارد. هرچه صادرات غیرنفتی کاهش پیدا کند، ارز کمتری هم به اقتصاد می آید. با اعمال بیشترین فشار به صادرکنندگان، صادرات به کمترین میزان می رسد و اگر صادراتی نباشد، ارزی در کار نیست و نرخ افزایش پیدا می کند.

 

دلیل اصلی افزایش نرخ ارز عدم دسترسی دولت به منابع ارزی است. دولت ها در سال های گذشته با تزریق ارز به بازار یا جلوگیری از واردات، به شکل تصنعی مانع رشد نرخ ارز شده اند. امروز هم دولت با همین روش ها کار می کند با این تفاوت که امروز ارزی برای تزریق به بازار ندارد. باتوجه به عدم دسترسی دولت به منابع ارزی، آینده بازار ارز غیرقابل تصور و تحمل خواهد بود. عبور نرخ دلار از کانال 20 هزار تومان و رسیدن به کانال 25 هزار تومان در کوتاه مدت یک بحران جدی برای اقتصاد و اجتماع ایران است. این آینده تنها در شرایطی محقق نمی شود که دسترسی دولت به منابع ارزی به وضعیت طبیعی باز گردد. یعنی با  کاهش فشار تحریم ها نخست، امکان فروش نفت و بازگرداندن ارز حاصل از آن ممکن شود و دوم، فشار ناشی از بازگشت ارز بر صادرکننده غیرنفتی کاهش پیدا کند و با اطمینان از اینکه ارز حاصل از کار آن به اقتصاد باز می گردد به توسعه صادرات غیرنفتی کمک کنیم. صادرکننده برای بازگشت ارز حاصل از صادرات به هیچ فشاری نیاز ندارد و روش ها و سیستم هایی که راه اندازی شده صرفا به مشکلات دامن زده است.

 

برخورد دولت ها با ارز، هیچ گاه به رشد اقتصادی کشور منجر نشده است. ارز وسیله ای برای دولت ها برای تداوم شرایط مورد نظر آن هاست. زمانی که دولتی ریال کم می آورد، تن به واقعیت نرخ ارز می دهد و تمهیدات کاهش تصنعی نرخ ارز را رها می کند و در این شرایط نرخ ارز افزایش پیدا می کند. نکته مهم دیگر اینکه، رشد نرخ ارز در شرایط عدم اجرای  تمهیدات کاهش نرخ، به معنای وجود ظرفیت های بالا رفتن قیمت است و این یعنی، نرخ ارز همانی نیست که دولت ها بر آن تاکید می کنند.

 

اتاق تهران

نظر دادن

لطفا دیدگاه خود را درباره این مطلب بنویسید: