دومین کنفرانس بین‌المللی صنعت بانکداری و اقتصاد جهانی (ایکوبیگ) با محورهای «فرصت‌ها و تنگناهای نظام بانکی و تحولات اقتصادی» و «تامین منابع مالی خارجی؛ توسعه اقتصادی و نظام بانکی» در پژوهشگاه صنعت‌نفت روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه، 29 و 30 مهرماه برگزار شد. در این کنفرانس موضوعات تحولات پیش‌روی نظام بانکی، نگرش تحولگرا؛ ضرورت توسعه نظام بانکی، نقش بانکداری اسلامی در تحولات اقتصادی و سرمایه‌گذاری خارجی و توسعه اقتصادی با حضور سخنرانان داخلی و خارجی بررسی شد. آخرین بخش این کنفرانس میزگردی بود با عنوان اتحاد استراتژیک بانک‌ها؛ ضرورت یا انتخاب. خلاصه کنفرانس ایکوبیگ عنوان این میزگرد اعلام شد که در آن مدیران عامل بانک‌های کشور حضور داشتند و نظرات خود را درباره ضرورت اتحاد استراتژیک بانک‌ها بیان کردند.
در کنفرانس دوم علاوه‌بر حضور مدیران عامل بانک‌های مختلف ایران اعضای هیات‌‌مدیره و مدیران ارشد 22 بانک کشور حضور داشتند. همچنین حضور سفرا و رایزنان بازرگانی و مدیران حوزه بانکی کشور‌های مختلف ازجمله مواردی بود که در کنفرانس به چشم می‌خورد. 6 سخنران خارجی ازجمله مدیر عامل موسسه بین‌المللی یورومانی در ایکوبیگ دوم سخنرانی کردند. این دوره از کنفرانس، شاهد حضور مدیران ارشد بانک‌های منطقه ازجمله امیر اسعد هدایت از بانک Islamic Development جده، الواتی از بانک دوفا عمان، مایکل سایر از Commercial Bank اردن بود.
بانکداری دیجیتال، آینده بانکداری، تغییر در دنیای پولی و بانکی، بانکداری بدون شعبه و جامعه بدون پول نقد، تجربه مشتری و اهداف جدید دنیای بانکداری، چشم‌انداز اقتصاد ایران و بانکداری جذاب برای کاربران ازجمله کلیدواژه‌های 8 سخنرانی انگلیسی انجام‌شده در این کنفرانس بود. این کنفرانس در فضای جدید ایران و جهان در راستای تبيین تحولات و نقشی که بانک‌ها باید در دنیای جدید داشته باشند طراحی و اجرا شده است. آن‌طور که برگزارکنندگان ایکوبیگ گفته‌اند اکنون در شروع دوران جدیدی از تحول اقتصادی و مدیریتی در کشور هستیم و بدون تردید، هرچه نهادهای مختلف کشور برای رویارویی با چالش‌های جدید در اقتصاد و بهویژه صنعت بانکداری (به‌دلیل بانک محوربودن اقتصاد ایران)، آماده‌تر و برای بهره‌برداری از فرصت‌های نوین چابک‌تر باشند؛ بهرهمندیهای ملی و جهانی بیشتری حاصل شده و نفع نهایی، نصیب همه مردم ایران خواهد شد. در این کنفرانس که با رویکردی علمی توسط جمع گسترده‌ای از بانک‌ها برگزار شد، حضور مدیران و کارشناسان و فعالان حوزه بانک و اقتصادی چشمگیر بود.
میزگردها
در روز اول کنفرانس میزگردی با عنوان فرصت‌ها و چالش‌های نظام بانکی ایران و اتحاد استراتژی بانک‌ها؛ ضرورت یا انتخاب برگزار شد. دکتر سعیدی عضو هیات‌‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در این میزگرد گفت: «نظام اقتصادی ما به لحاظ تامین مالی بانک محور است. تمامی تامین مالی توسط بانک‌ها تامین‌شده است. تاکنون بازار بورس به‌عنوان بازار ثانویه شناخته‌شده اما الان نوبت بازار سرمایه است که وارد عرصه شود. در سال 86، چهار درصد از سهم تامین منابع مالی مربوط به بازار سرمایه بوده است که این رقم در پایان سال 92، به 20 درصد رسیده است و امیدواریم بتوانیم از طریق انتشار ابزارها در داخل و خارج کشور، نقش بازار سرمایه را پررنگ‌تر کنیم.» دکتر محمد طالبی مدیرعامل بانک کشاورزی هم در این همایش گفت: «مشکلات اعتبارسنجی و ضعف نظارت‌سنجی از مشکلات اصلی نظام بانکی ما هستند. همچنین عدم‌کفایت مالی بانک‌ها از دیگران مشکلات موجود در این زمینه است.» دکتر حسن معتمدی مدیرعامل بانک اقتصاد نوین هم گفت که از اوایل دهه هفتاد این آسیب‌شناسی صورت گرفت که کشور نباید متکی به بانکداری دولتی باشد. در حال حاضر 23 درصد سهم بازار برای بانک‌های خصوصی است درحالی‌که برنامه‌ریزی‌شده بود طی 5 سال، 50 درصد در اختیار بانک‌های خصوصی قرار بگیرد.»
دکتر دولتی هم در این میزگرد درباره نظارت و مطالبات معوق سیستم بانکی گفت: «مصوب کردن، اعطای تسهیلات و بازگشت سرمایه همواره مورد نظارت است و دلیل ایجاد مطالبات معوق به دو بخش عمده تقسیم می‌شود: عوامل داخلی که از خود بانک‌ها نشأت می‌گیرد مانند نبود یک بانک اطلاعاتی مناسب و عوامل بیرونی مانند انواع تکالیف و طرح‌های زودبازده که به بانک‌ها ابلاغ می‌شوند.» محمدمهدی رئیس‌زاده عضو و رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی تهران هم در این میزگرد گفت: «در ایران 87 هزار میلیارد تومان مطالبات معوق در سیستم بانکی داریم که این عدد بسیار فراتر از استانداردهای جهانی است. بانک‌های خصوصی ما از 2 تا 4 عضوشان وابسته به نهادهای مختلف هستند. در ادامه وی به عدم کارشناسی و تصمیمات نامناسب در بحث‌های مهم مرتبط اشاره کرد. به‌عنوان‌مثال در بحث ارز هم بخشنامه‌های بسیاری صادرشده که اصلاحیه‌های بسیاری را در پی داشته است. پیشنهاد ما این است که کارگروهی تشکیل شود و خطوطی را مشخص کند تا نرخ‌های متفاوتی برای کسب‌وکارهای مختلف تعیین شود. در نهایت رئیس برای بالا رفتن ظرفیت اقتصاد اعتمادسازی را در بخش منابع ریالی ضروری خواند.
تغییر در بانکداری
کریس اسکینر در دو سخنرانی درباره بانکداری دیجیتال و بانکداری بدون شعبه و جامعه بدون پول نقد صحبت کرد. نویسنده کتاب «بانک دیجیتال» با طرح پرسش چرا نیاز دارید بانکی دیجیتال باشید؟ و بانک دیجیتال چیست؟ گفت که تز اصلی کتاب من این است که بانک‌های گذشته برای توزیع فیزیکی پول تشکیل‌شده‌اند. امروز کانال‌ها مهم نیستند. امروز دسترسی مهم است؛ سازمان‌های ما باید مشتری محور باشند.» او در دو سخنرانی خود تلاش کرد مدل‌های مختلف کسب‌وکار را برای مخاطبان معرفی کند.
«صدسال پیش شبکه شعبه‌ای هرقدر بزرگ‌تر بود این‌یک مزیت بود. بیشتر بانک‌ها در این مسیر حرکت کردند. ما می‌خواستیم یکپارچه‌سازی عمودی ساختارها را کنترل کنیم. ولی این مدل‌ها دیگر تغییر کرده و مدل‌های تخصصی ایجادشده که همگی از ابزاری به نام فناوری بهره گرفته‌اند.» اسکینر در ادامه مثال‌هایی از مواردی که گفته بود معرفی کرد.« زوپا (Zopa ) سرویسی است که در سال 83 معرفی شد و فعالیت آن توزیع سرمایه بین افرادی بود که قصد راه‌اندازی کسب‌وکارهای جدید داشتند. فناوری این امکان را به شرکت‌ها می‌دهد که داشبوردی داشته باشید که تک‌تک عملیات مالی به‌صورت آنلاین مشهود باشد.»
تغییر شکل بانکداری
نیل آزبورن، مدیرعامل یورومانی درباره تغییر شکل دنیای بانکداری گفت: «بازارهای جهانی شاهد حضور سرمایه‌گذارهای جدید خواهند بود. بانک‌های منطقه ازجمله بانک‌های قطر و کویت و بازارهای نوظهور مانند چین و برزیل در بازارهای جهانی حضور پیداکرده‌اند. برزیل مانند ایران سختی‌های زیادی در تاریخ داشته و در حال حاضر در آمریکا و اتحادیه اروپا شعبه دارد. 10 سال پیش کسی تصور نمی‌کرد برزیل بتواند این‌گونه در بازارهای جهانی توسعه پیدا کند.» مایکل جکسون مدیر اجرایی سابق HSBC و بانک آمریکا پس از خیرمقدم به زبان فارسی به حضار ارائه خود را در مورد آینده بانکداری «Future of Banking» آغاز کرد. «در سال‌های آینده چه اتفاق‌هایی می‌افتد که شما باید لحاظ کنید؟ یک آینده‌نگر خوب نباید هر بار با یک سری اسلاید جدید بیاید. بلکه باید یک اعتقاد ثابت داشته باشد. تا سال 2024 بانک‌های بیشتری به عرصه خواهند آمد و هرکدام مشتری کمتری خواهند داشت. تحریم‌های تجاری فقط مخصوص ایران نیست؛ اما هرآنچه اتفاق بیفتد، به‌هرحال مدیران بانکی در رقابت به سر می‌برند. فناوری‌های امروز فقط آغاز مسیر هستند. بدون توجه به این فرآیندها بانک‌ها نابینا خواهند بود و قادر به رشد نیستند. بانکداری تا سال 2024 به لوازم پوشیدنی مانند عینک‌های گوگل خواهد رسید. اینترنت اشیا به‌زودی همه‌جا را فراخواهد گرفت. ما وارد دنیایی جدید خواهیم شد که در آن همه‌چیز هوشمند است و همه دستورات با انگشتان صورت می‌گیرد. استراتژی که ما در قدیم طراحی کرده بودیم مرده است. آنچه مشتری امروز می‌خواهد سادگی است. کارمندان فناوری بانک‌ها سال‌ها است که در بانک خود پوسیده‌اند و نمی‌دانند که طراحی‌های جدید و موبایل از مشتری شروع می‌شود. اگر این کار را نکنند، مشتری مطمئنا او را ترک خواهد کرد.
اثر تحریم‌ها بر ما و آنها
فرانک یورگن ریختر معاون استراتژی و بازاریابی موسسه خدمات مالی Unisys Global و نویسنده کتاب‌های متعدد، تحریم را یک معادله سراسر باخت برای همه دانست و گفت: اروپا در حال حاضر در حال ورود به فاز دوم بحران است. آلمان با مشکلات بسیار رکود اقتصادی مواجه است. پرتغال، اسپانیا و یونان در عمق بحران قرارگرفته‌اند؛ بحرانی که یکی از مهم‌ترین دلایل آن عدم اشتغال است. در اسپانیا از هر دو نفر شخص جوان یک نفر کار ندارد. بااین‌وجود نگاهی به چین نشان می‌دهد که دیگر این کشور فقط یک صادرکننده نیست و برندهایی مانند علی‌بابا را وارد جهان کرده است که IPO آن بیشترین شاخص تاریخ جهان را به دست آورده است. روسیه، برزیل، هند، چین و آفریقای جنوبی که به گروه BRICS شناخته می‌شوند با برنامه‌ریزی که برای رشد اقتصادی کرده‌اند، در حال قطبی کردن جهان هستند. امروز می‌بینیم که جهانی‌شدن مفهومی شرقی است. دنیا در حال پیچیده‌تر شدن است و من معتقد هستم که در دو سال آینده سرمایه از غرب به شرق می‌رود. ایران در خاورمیانه قرارگرفته است. ازنظر تولید ناخالص داخلی، ایران به دنبال بزرگان جهان است و ازلحاظ منطقه‌ای در جایگاه فوق‌العاده‌ای قرار دارد. آموزش و دانش تخصصی مهندسی در ایران بالا است. طبق آمار یونسکو هدردهی و عدم مدیریت غذا در ایران زیاد است، ولی امنیت غذا در آن وجود دارد.
توصیه ریختر به ایرانیان این بود که: «بهره‌وری خود را بالا ببرند، روی تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری‌های بزرگ کار کنند، اتحادهای منطقه‌ای داشته باشند، روی فناوری اطلاعات و گردشگری سرمایه‌گذاری کنند و درنهایت فراموش نکنند که کلید موفقیت در دست گفتمان است.»
نقش پول
پروفسور مایکل مینلی درباره تاثیرگذاری جامعه در بانک‌ها و نقش پول صحبت کرد. «چند سال پیش اگر قرار بود راجع به طبیعت پول و حمایت دولت‌ها از بانک‌ها سوال بکنیم، همه تعجب می‌کردند که اصلا چرا باید چنین سوالاتی پرسیده شود ولی هفته گذشته من این سوالات را در یک سمینار از 30 مدیر بزرگ بانکی پرسیدم. بانکداری در جهان بسیار تغییر کرده است. بسیاری از دوستانم من را به‌عنوان استاد پول می‌شناسند. من این را بررسی می‌کنم که پول از کجا آمده است و منبع آن چیست؟ وقتی صحبت از مراکز مالی در جهان می‌شود، همه می‌پرسند چه عواملی وجود دارد برای اینکه جایی به مرکز مالی تبدیل شود. بیش از 110 عامل برای آن وجود دارد ولی مهم‌ترین آن به بازار و جامعه برمی‌گردد.»
وی با اشاره به اینکه دو بحران مالی و جهانی‌شدن مهم‌ترین بحران‌های فعلی هستند، اضافه کرد: «تحقیقات نشان می‌دهند که تا 10 سال آینده، نیمی از شغل‌های جهان از بین خواهد رفت و این به‌وجودآورنده ترس در افراد جامعه است.» اعتماد، مکان و زمان سه مفهوم مهمی هستند که بانک‌ها باید به آن توجه داشته باشند؛ «شما نمی‌توانید پول را تعریف کنید تا زمانی که جامعه را تعریف کنید. پول، فناوری برای ارتباطات بین افراد جامعه است. تعریف من از جامعه یک تعریف عجیب‌وغریب و احساسی نیست. موفقیت یک بانک به موفقیت جامعه بستگی دارد. با فناوری‌های موجود، انفجار پول مهم‌ترین اتفاقی است که خواهد افتاد.» پروفسور آنتونی تامسون هم درباره تجربه‌های مطلوب مشتریان در بانکداری مدرن صحبت کرد.