علی سرزعیم

این روزها که قیمت دلار رشد بالایی را تجربه کرده در فضای مجازی دیدگاه برخی افراد مبنی بر اظهار پشیمانی از رای دادن به آقای روحانی یا حمایت از دولت مطرح می‌شود. اگرچه هنوز این امر فراگیر نشده اما چون با سیل نگاه‌های مردم‌گرایانه و حتی عوام‌فریبانه همزمان شده لازم است برخی ملاحظات نیز بیان شود تا شاید به شفاف‌تر شدن مسایل کمک کند.
یکی از درس‌های مهم تاریخ معاصر ما این است که نقد غلط و نادرست اگرچه شاید بتواند در برخی مقاطع به غلبه بر مخالف کمک کند ولی بعدا خود دامن‌گیر فرد یا جناح پیروز خواهد شد. کسانی که احمدی‌نژاد را از این زاویه نقد می‌کردند که چرا در آخر دوره او دلار سه برابر شد اینک با این سوال روبه‌رو هستند که چرا هم‌اکنون نرخ ارز همان مسیر را می‌رود. نقد درست احمدی‌نژاد این بود که چرا موجب شد کار به جایی برسد که دشمنان بتوانند اقتصاد را تحریم کنند. دسته‌ای از اقتصاد‌دانان به او این نقد را داشتند که چرا نرخ ارز را در طول زمان افزایش نداد تا آسیب‌پذیری اقتصاد کمتر شود. این نقد درست به دولت احمدی‌نژاد وارد بود که چرا مواجهه صادقانه با مردم در این زمینه نداشت! اظهار اینکه مشکل ارزی وجود ندارد در شرایطی که توده مردم می‌دانستند ورود ارز با مشکل روبه‌رو شده تنها موجب شد که اعتبار بانک مرکزی و دولت مخدوش شود. اگر از این زاویه نگاه کنیم نمی‌توان به دولت روحانی این نقد را وارد کرد که چرا نرخ ارز بالا رفته زیرا همه می‌دانند که عملکرد دولت روحانی در سیاست خارجی به نحوی نبوده که زمینه‌ساز ایجاد محدودیت برای ورود ارز به اقتصاد ایران شود. نقد درست به دولت این است که چرا با تثبیت نرخ ارز در سال‌های گذشته (حتی سال 95) موجب شد که آسیب‌پذیری اقتصاد بیشتر شود در واقع اگر نرخ ارز در سال‌های گذشته افزایش می‌یافت هم ذخایر ارزی کشور هم‌اکنون بیشتر می‌بوده و اطمینان خاطر بیشتری در جامعه وجود می‌داشت و هم از اعتیاد اقتصاد به ارز و واردات کاسته می‌شد. نقد درست دیگر این است که چرا دولت با صراحت بیشتر با جامعه صحبت نکرد و وعده نادرست کاهش نرخ ارز را مطرح کرد‌؟ نقد درست دولت روحانی این نیست که چرا ذخایر ارزی را برای پایین نگه داشتن نرخ ارز با دست و دلبازی خرج نکرد بلکه این است که چرا در برابر هجمه‌های عوامانه‌، هوچی‌گری‌ها و فشارهای سیاسی ایستادگی بیشتری نکرد و به اجرای سیاست شکست خورده حفظ نرخ ارز که سیاست بسیار پر هزینه و ناکارایی بوده تن داده است. انتظار دانش‌آموختگان اقتصاد از دولت این است که در این شرایط فعلی نیز که حمله سوداگرانه به ارز شروع شده در برابر هجمه‌های سیاسی و اجتماعی مقاومت کند و به راه‌های شکست خورده در گذشته متوسل نشود. موج‌های سیاسی و شوک‌های ارزی معمولا موقتی هستند اما ایستادگی دولت روی مواضع اصولی موجب خواهد شد کشور حداقل خسارت را متحمل شود.

منبع: روزنامه جهان صنعت