توسعه بانکداری اسلامی
دکتر سیدکاظم صدر درباره توسعه بانکداری اسلامی در کشورهای مسلمان صحبت کرد. دکتر صدر که استاد اقتصاد در دانشگاه جهانی تامین مالی اسلامی مالزی است با بیان اینکه سهم ایران در صنعت بانکداری اسلامی 40 درصد است و با تاکید بر اینکه تحول شکل‌گرفته در رشد بانک‌های اسلامی روند ثابتی ندارد و در کشورهای مختلف متفاوت است، افزود: «ما در حال حاضر تنها کشوری هستیم که نظام بانکی مالی اسلامی را در تمامی ابعاد پیاده‌سازی کرده‌ایم و می‌توانیم با شناسایی مشکلات، پیشرو در منطقه باشیم.» دکتر صدر علت موفقیت مالزی در بانکداری اسلامی را همکاری بخش دولتی و خصوصی دانست و تاکید کرد که تسهیل انتقال دارایی‌های مالی به یکدیگر و پررنگ‌تر شدن نقش قانون‌گذاری در امور مالی، منجربه توسعه بانکداری اسلامی و درنهایت توسعه مالی در کشورها خواهد شد.
خلأ قانونی مطالبات غیرجاری
دکتر سید عباس موسویان از دیگر سخنرانان کنفرانس بود که درباره خلأ قانونی مطالبات غیرجاری در قانون عملیاتی بانکی بدون ربا صحبت کرد. او سخنرانی خود را با موضوع خلأ قانونی مطالبات غیرجاری در قانون عملیات بانکی بدون ربا شروع کرد و متذکر شد که طراحان بانکداری بدون ربا فکر می‌کردند زمانی که بانکداری بدون ربا شد، دیگر مطالبات معوقی وجود نخواهد داشت. با توجه به مسائل قابل‌طرح در موضوع مطالبات غیرجاری مانند اعسار مشتریان، دریافت جریمه تاخیر تادیه و مطالبات غیرجاری همگی مباحثی هستند که دارای ابعاد شرعی بسیار مهم هستند. بررسی وضع موجود مطالبات غیرجاری در نظام بانکی کشور نشان می‌دهد که سهم آن هرسال دورقمی بوده و در سال‌هایی به 16 درصد هم رسیده است، در حالی‌که میانگین سهم این مطالبات در جهان بین 3 تا 5 درصد است. باگذشت زمان مطالبات معوق در بانک‌های خصوصی به بانک‌های دولتی نزدیک شده است. در کشورهایی مانند پاکستان که مشکل مطالبات وجود دارد ازنظر آماری بازهم اختلاف زیادی با مطالبات در ایران دارند. قوانین مرتبط با عملیات بانکی (بدون ربا) با چالش‌هایی مانند سکوت نسبت به جریمه مشتریان متخلف، اختلافی بودن نظر شورای نگهبان در زمینه جریمه تاخیر تادیه، عدم تفکیک بین انواع مشتریان بدحساب روبه‌رو است.
بررسی تمرکز در بانکداری در ایران
بررسی ساختار صنعت بانکداری و رابطه اندازه و عملکرد بانک‌ها در ایران عنوان مقاله دکتر فرهاد نیلی، دکتر فاطمی و دکتر هنرور است که توسط دکتر فاطمی ارائه شد.
دکتر فاطمی به توسعه اقتصادی اشاره کرد که رابطه مستقیمی با توسعه مالی دارد. وی ضرورت مطالعه بازارهای مالی را رابطه توسعه مالی و توسعه اقتصادی، کشورهای درحال‌توسعه و‌بانک‌محور بودن نظام مالی ایران خواند.
برخی از چالش‌های موجود نظام بانکی حاضر، نبود رقابت به معنای اقتصادی آن، وضعیت دستوری نرخ سود بانکی و منفی بودن نرخ حقیقی سود برای دوره‌های طولانی، حجم وسیع تسهیلات تکلیفی و تصور دولت‌ها مبنی بر تسلط بر منابع بانکی همچون خزانه، وجود موسسات اعتباری که بدون نظارت فعالیت می‌کنند، به‌روز نبودن زیرساخت‌های بانکی، موانع شدید و بزرگ برای ورود و خروج، تنوع اندک خدمات و کم بودن ابزارهای مالی، مساله تعداد زیاد شعب، وجود پدیده بانک‌های دولتی خصوصی شده با حفظ ماهیت قبلی، تعارض عملکرد بانک‌ها با قانون عملیات بانکی بدون ربا و قدیمی بودن قوانین پولی و بانکی کشور دانست. در پایان دکتر فاطمی برخی از شاخص‌های رقابت بین بانک‌ها و رابطه اندازه و عملکرد بانک را بررسی کرد.»
حرکت به سمت سرمایه‌گذاری خارجی
دکتر علیشیری، مشاور وزیر امور اقتصادی و دارایی ایران معتقد است که ساختارهای نظام اقتصادی ما باید به سمت سرمایه‌گذاری خارجی برود. طی چند سال گذشته سهم کشورهای درحال‌توسعه از جریان FTI (سرمایه‌گذاری خارجی) افزایش‌یافته است. 15 کشور برتر در جذب سرمایه‌گذاری خارجی در سال‌های گذشته، 70 درصد از کل FDI را شامل می‌شوند و ما به‌عنوان کشور درحال‌توسعه امکان پیوستن به این کشورها را داریم. دکتر علیشیری با تحلیل وضعیت 20 کشور برتر در جذب سرمایه، شرایط، سیاست‌ها و نسل‌های رفتاری آنها را بررسی کرد.
برای سرمایه‌گذاران اندازه بازار و ظرفیت بالقوه آن مهم‌ترین عامل است. کیفیت مقررات و ظرفیت‌های تعهدی، درجه باز بودن فضای اقتصادی، کیفیت زیربناها، ثبات سیاسی و اقتصادی، هزینه و کیفیت نیروی کار و پیوند فرهنگی به ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار دارند. وی دسترسی به منابع طبیعی و دارایی‌ها را آخرین شاخص مورد توجه شرکت‌ها در سرمایه‌گذاری دانست.
هنوز از بانکداری ربوی خارج نشده‌ایم
مقاله‌ای از دکتر طهماسب مظاهری توسط نماینده وی آقای رادپور در کنفرانس ارائه شد. او تاکید کرد: سیستم بانکداری ما هنوز از سیستم بانکداری ربوی خارج نشده است و نیازمند یک بازنگری توسط فقها هستیم. باید تغییرات به وجود آمده در واحد پول توسط فقها مدنظر گرفته شود. یکی از مشکلات ما این است که پول جدید را فقط در حد بورس می‌شناسیم. ما باید با ابزارهای جدید مالی و مشتق‌های مالی آشنا و با استفاده از این ابزار وارد عرصه بین‌المللی شویم. در ایران تبادل اطلاعات با بانک‌های خارج از کشور وجود ندارد و کنسرسیومی برای این کار به وجود نیامده است. باید قبول کنیم که در شناخت نظام پولی مالی دنیا، نارسایی‌های جدی داریم و همین امر منجر به پیچیدگی‌های سخت در ارتباط با بانک‌های جهانی شده است. یکی از مسائل دیگر، تبدیل‌شدن مدیران بانک‌ها به کارمندانِ سهام‌داران است که منجر به پر شدن جیب آنها و درنهایت ضعف مدیریتی و فساد مالی می‌شود. همچنین این مقاله اشاره‌هایی به‌سختی پیش‌بینی آینده و راهکارهای آن دارد.