سهراب دل‌انگیزان، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه، گفت: چهارم مهر ماه ۹۷ بود که در اتاق بازرگانی همدان بحث تحلیل سال ۹۷ و نیمه نخست سال ۹۸ را داشتم و دقیقا برآوردم آن زمان این بود که نرخ ارز ۱۳ هزار و ۷۰۰ تا ۱۲ هزار و ۷۰۰ تومان برای مدت زمان یکسال یعنی تا تابستان سال ۹۸ خواهد بود. به عبارتی برآوردم این بود که نباید تغییرات آن‌چنانی در حوزه نرخ ارز ایجاد شود و همین نرخ ارز با توجه به شرایط آن زمان قابل قبول بود، اما بعد از تعطیلات نوروز ۹۸ مشاهده کردیم که بازگشت ارزهای صادرکنندگان به کشور به راحتی بیشتری نسبت به سال گذشته صورت گرفت.

این اقتصاددان تصریح کرد: از ابتدای سال ۹۸ مشاهده کردیم که ارزهای بیشتری از سوی صادرکنندگان به کشور برگردانده شد و در همین راستا دست بانک مرکزی برای تخصیص و عرضه ارز در سامانه نیما نیز بازتر شد.

دل‌انگیزان افزود: چندین جلسه بین اعضای اتاق بازرگانی و بانک مرکزی تشکیل شد و خروجی این جلسات این بود که یک سری قواعد و قوانین و مقررات بهتری برای صادرکنندگان تصویب شد تا صادرکنندگان برای ورود ارز به کشور دیگر با مشکلات خاص اداری و قانونی یا عدم تطابق مقررات مواجه نشوند. همین تصویب قوانین این خبر را به ما می‌داد که احتمالا باید منتظر کاهش قیمت ارز در بازار باشیم.

این اقتصاددان تصریح کرد: با توجه به اینکه صادرکنندگان راحت‌تر ارزهای حاصل از صادرات خود را به کشور وارد می‌کردند مشخص بود که قیمت ارز کاهش پیدا می‌کند، اما به دلیل اینکه مشخص نبود اندازه میزان ارزی که به کشور وارد می‌شود چقدر است به همین جهت نمی‌توانستیم پیش‌بینی کنیم که مقدار کاهش قیمت ارز چقدر خواهد بود.

دل‌انگیزان افزود: در حال حاضر ورود ارز به بازار با راحتی بیشتری صورت می‌گیرد به گونه‌ای که قیمت ارز در بازار آزاد به قیمت ارز در سامانه نیما نزدیک شده است و احتمال دارد که بازار ارز به سمت بازار تک نرخی حرکت کند.

این اقتصاددان تصریح کرد: به طور کلی به دلیل بازگشت ارز حاصل از صادرکنندگان پیش‌بینی می‌کردیم که قیمت ارز کاهش پیدا می‌کند، اما زمان و مقدار کاهش قیمت ارز قابل پیش‌بینی نبود.

آینده قیمت دلار

دل‌انگیزان در پاسخ به این سوال که آیا روند نزولی قیمت دلار تداوم پیدا می‌کند؟ افزود: به نظر می‌رسد تا زمانی که قیمت دلار در بازار آزاد به نرخ دلار در سامانه نیما برسد کاهش قیمت دلار ادامه دارد ولی بعد از آن بعید است که قیمت دلار کاهش پیدا کند.

وی ادامه داد: قیمت دلار در دامنه ۱۱ هزار تومان منطقی به نظر می‌رسد مگر اینکه اتفاق خاصی بیفتد که از این قیمت پایین‌تر بیاید یا تقاضا برای ارز در بازار بسیار کاهش پیدا کند.

دل‌انگیزان افزود: تولید ناخالص ملی هفت تا ۱۰ درصد در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ کاهش پیدا کرد که این کاهش تولید ناخالص ملی بیانگر رکود اقتصادی است، اما سوالی که مطرح می‌شود این است که این رکود در کدام بخش‌های اقتصادی کشور رخ داده است؟

وی ادامه داد: باید متذکر شد که رکود در بخش‌هایی صورت گرفته که بیش‌تر وابسته به حوزه نفت هستند و در بخش‌هایی که وابسته به حوزه‌های غیرنفتی هستند مثل صادرات غیرنفتی یا محصولاتی که کلا متکی به بخش خصوصی و بازار تقاضای داخلی هستند رکود مشاهده نمی‌شود. حتی در بخش‌های صادرات غیرنفتی شاهد رشد تولید و اشتغال هم هستیم. حتی گزارش‌های آماری بهار ۹۸ هم این گفته را تایید می‌کند که از ۳۷۰ هزار شغل جدید تولید شده در کشور بیش از ۱۶۰ هزار شغل تنها در بخش صنعت ایجاد شده است.

این اقتصاددان تصریح کرد: درست است که در کل کشور ۱۰ درصد تولید ناخالص ملی کاهش یافته است، اما این کاهش تولید و رکود تنها مربوط به بخش‌های وابسته به نفت است و در بخش‌های دیگری که وابسته به نفت نیستند نه تنها رکودی مشاهده نشده، بلکه رشد تولید و اشتغال هم صورت گرفته است. این موضوع بیانگر آن است که با افزایش تولید در بخش‌های غیرنفتی شرایط اقتصادی کشور بهتر خواهد شد.

دل‌انگیزان افزود: همچنین افزایش ورود دلار به بازار ارز باعث می‌شود که امکان دسترسی تولیدکنندگان به منایع ارزی برای واردات محصولات و مواد اولیه مورد نیازشان بهتر شود.

دل‌انگیزان افزود: پس از کاهش قیمت در بازار دلار قیمت طلا هم باید کاهش پیدا کند، هر چند که پیش‌بینی در جهت کاهش قیمت جهانی اونس طلا نداریم. حتی پیش‌بینی می‌کنیم که اونس جهانی طلا افزایش خواهد یافت. اوایل سال ۲۰۱۹ میلادی پیش‌بینی کردیم که تا آخر سال ۲۰۱۹ میلادی اونس جهانی طلا از رقم ۱۴۵۰ دلار عبور خواهد کرد که در حال حاضر هم بین ۱۴۱۰ دلار تا ۱۴۲۰ دلار در حال نوسان است.

این اقتصاددان تصریح کرد: به نظر می‌رسد که از نظر جهانی قیمت اونس جهانی طلا همچنان صعودی باشد و حتی بیشتر از ۱۴۵۰ دلار رشد کند زیرا پیش‌بینی می‌شود که رکودی در سیستم اقتصادی جهان به دلیل سیاست‌های آمریکا و جنگ‌های تجاری رخ خواهد داد که این موضوع خود باعث رشد قیمت اونس جهانی طلا می‌شود، اما اگر کاهش قیمت دلار همچنان ادامه داشته باشد در داخل کشور افزایش قیمت طلا پیش‌بینی نمی‌شود، زیرا کاهش قیمت دلار ممکن است که افزایش قیمت اونس جهانی طلا را کاملا جبران کند.

دل‌انگیزان افزود: در حال حاضر در سکه هیچ حباب مثبتی نداریم بلکه حباب منفی هم ایجاد شده است. به عبارتی کاهش‌های مداوم قیمت ارز باعث شد که حباب یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومانی سکه کاملا تخلیه شود و حتی در حال حاضر حباب منفی هم در قیمت سکه مشاهده می‌شود.

این اقتصاددان تصریح کرد: به نظر می‌رسد که در حال حاضر قابلیت تامین مواد اولیه برای صنایعی که نیاز به مواد اولیه وارداتی دارند بهتر شده است و این موضوع باعث می‌شود که در این نوع از صنایع برای یک دوره تولیدی شش ماهه بتوان رونقی نسبت به قبل پیش‌بینی کرد.

دل‌انگیزان افزود: وضعیت اقتصاد داخلی حاکی از آن است که در حال حاضر اثرات منفی سخنرانی سیاسی ترامپ تخلیه شده است. اگر وضعیت سیاسی جهان به همین شیوه باشد، به نظر می‌رسد که دیگر فعالان اقتصادی نسبت به این اظهارات سیاسی واکنشی از خود نشان ندهند به همین جهت بازارها وارد حوزه تثبیتی می‌شوند.

این اقتصاددان تصریح کرد: به نظر می‌رسد افرادی که سال گذشته سرمایه خود را در خطر می‌دیدند این سرمایه را از کشور خارج کردند و افرادی که باقی ماندند افرادی هستند که قصد زندگی کردن در ایران را دارند و کمتر به مهاجرت فکر می‌کنند به همین علت تثبیت در اوضاع با وجود این افراد امکان‌پذیرتر است.

این اقتصاددان تصریح کرد: به نظر می‌رسد که اقتصاد ایران یک دوره تثبیت را طی کند، اما قابل هشدار است که چون نظام بانکی رویه و روش خلق پول خود را تغییر نداده است. به طوری که بانک مرکزی موفقیت‌هایی در بخش کنترل قیمت ارز داشته است، اما در بخش کنترل خلق پول در نظام بانکی هیچ گونه اقدام و فعالیتی از ناحیه بانک مرکزی مشاهده نمی‌کنیم. به همین جهت همچنان به بانک مرکزی و دولت هشدار می‌دهیم که در آینده نزدیک همین خلق پول‌هایی که توسط نظام بانکی در حال صورت گرفتن است بحرانی به مراتب بزرگتر از بحران سال گذشته برای کشور ایجاد کند.

دل‌انگیزان تصریح کرد: به شدت واجب بر دولت است که در همین زمان سیستم بانکی را برای خلق پول کنترل و اصلاح کند و اجازه ندهد نظام بانکی خلق پول بیشتری داشته باشد تا بتوان کنترل نرخ تورم را داشت و از بحران‌های آینده جلوگیری کرد. تنها عاملی که بحران آینده را ایجاد می‌کند خلق پول غیر قابل کنترل و بیش از حدی است که نظام بانکی دارد انجام می‌دهد و بخش عمده آن مربوط به سود سپرده‌هایی است که هم اکنون بانک‌ها پرداخت می‌کنند.