یک پژوهش که با عنوان «یادداشت سیاستی» و از سوی «سیدعلی مدنی‌زاده»، «هومن کرمی» و «سعید بیات» انجام شده، به بررسی ارتباط تورم و رشد اقتصادی با سه متغیر پولی «پایه پولی»، «حجم پول» و «نقدینگی» و همچنین، سه متغیر «نرخ ارز»، «نوسانات ارز» و «درآمد نفتی» پرداخته است.
یافته‌های یک پژوهش از عملکرد اقتصاد ایران در بازه زمانی 1369 تا 1391 فرضیه «ایجاد رشد اقتصادی از مسیر سیاست‌های تورمی» را ابطال کرده است. نقطه عطف گزارش منتشرشده جایی است که با رصد روند فصلی 22 سال گذشته اقتصاد ایران، اثرپذیری رشد از تورم را حتی در «کوتاه‌مدت» نیز رد کرده است. این تحقیق که از سوی پژوهشکده پولی و بانکی منتشر شده است، با نشان دادن «ارتباط مثبت و قوی بین تورم و رشد حجم پول در بازه‌های کمتر از یک سال»، تاکید می‌کند که از طریق چاپ پول پر قدرت و افزایش نرخ تورم نمی‌توان در اقتصاد ایران رونق ایجاد کرد و در صورت اتخاذ چنین سیاستی مسیر رشد اقتصاد در بلندمدت نیز صدمه جدی خواهد دید. علاوه‌بر این، نتایج مطالعات پژوهشگران حکایت از آن دارد که برخلاف تصور، افزایش عرضه ارز حاصل از درآمدهای نفتی، رابطه مثبتی با تولید داشته است. این در حالی است که به‌طور معمول انتظار می‌رود رشد نرخ ارز با بهبود تراز تجاری، به بهبود رشد اقتصادی منجر شود؛ ولی در اقتصاد ایران به دلیل وابستگی تولید به واردات، بین رشد نرخ ارز و رشد اقتصادی، رابطه «منفی» وجود داشته است؛ امری که بیش از هر چیز نشان‌دهنده ضرورت اصلاح ساختار اقتصادی در بلندمدت و کاهش وابستگی اقتصاد به درآمد نفتی است.
گروه تحلیل: بررسی‌ها نشان می‌دهد در روند بلندمدت اقتصاد ایران، رشد پایه پولی هیچ حاصلی به جز افزایش تورم در پی نداشته و بر تقویت رشد اقتصادی، کاملا بی‌تاثیر بوده است. این در حالی است که خود افزایش تورم نیز، یکی از عوامل کاهنده رشد اقتصادی در بلندمدت بوده است. نکته قابل توجه در مطالعات صورت گرفته درخصوص عوامل اثرگذار بر روندهای کوتاه‌مدت و بلندمدت تورم و رشد اقتصادی، بیانگر این است که سیاست‌های پولی انبساطی نه تنها در بلندمدت به افزایش تورم منجر شده، بلکه برخلاف پیش‌بینی برخی از نظریات اقتصادی، حتی در کوتاه‌مدت نیز منجر به رونق اقتصادی نشده است. نکته قابل تامل دیگر در بررسی‌های صورت گرفته، این یافته است که افزایش عرضه ارز حاصل از درآمدهای نفتی، رابطه مثبتی با تولید داشته است که نشان‌دهنده یک عارضه نامطلوب در اقتصاد، یعنی «وابستگی تولیدات کشور به واردات مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای خارجی» است. پژوهشکده پولی و بانکی با انتشار گزارشی تحت‌عنوان «تحلیل پویایی‌های تورم و رشد اقتصادی در ایران»، ارتباط این دو شاخص کلیدی اقتصاد را با دیگر متغیرهای مهم اقتصادی بررسی کرد.
بی‌تاثیری سیاست‌های پولی روی رشد اقتصادی
این یادداشت در ابتدا با استفاده از آمارهای فصلی مربوط به دوره زمانی 1369 تا 1391، اثرپذیری کوتاه‌مدت «تورم» و «رشد اقتصادی» را از متغیرهای مورد بررسی، ارزیابی کرده است. نتایج این ارزیابی حاکی از این است که در کوتاه‌مدت و در بین متغیرهای پولی (پایه پولی، حجم پول و نقدینگی)، تنها «حجم پول» است که با تورم به‌صورت «آنی» و تا «وقفه» سوم همبستگی مثبت دارد. به‌عبارت دیگر، در بازه‌های زمانی کوتاه و ...